به گزارش پایگاه خبری «عصرمعدن» به نقل از شاتا، از سویی دولت با انجام اقدامات حمایتی سعی درایجاد ارزش افزوده بیشتر در این صنعت است به طوری که در خرداد ماه سال جاری با ابلاغ بخشنامه وزیر صنعت ،‌معدن و تجارت به گمرگ سعی در کوتاه کردن دست دلالان از صادرات را داشت که با استقبال تولید کنندگان مواجه گشت.

از دیگر سو ایجاد زنجیره ارزش در سنگ آهن از دیگر اقدامات با ارزشی است که همچنان در کشور دنبال می شود چرا که ارزش افزوده ناشی ازایجاد زنجیره ارزش سنگ آهن حدود 110 برابر است.

سیف الله امیری ، مدیر کل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت ، معدن و تجارت برخی مشکلات و راه کارهای توسعه صنایع معدنی و سنگ آهن را  تشریح کرد:

در زمینه عدم خام فروشی چه اقداماتی انجام شده و به چه موفقیت هایی دست یافته ایم ؟

هدف جلوگیری از خام فروشی مواد معدنی تامین نیاز واحد های داخل کشوراست به این منظور عوارضی بر صادرات مواد معدنی و سنگ آهن وضع شد که برای امسال 25 درصد تعیین شد و از اول مهرماه اجرایی می شود .

مقام معظم رهبری و معاون اول رییس جمهور هم تاکید کرده اند که ابتدا باید نیاز واحد های داخل تامین و از خام فروشی جلوگیری شود و تا اکنون توانستیم این مساله را پیگیری کرده و نتیجه بگیریم.

در حال حاضر واحدهای تولید مثل ذوب آهن نیازبه تامین مواد اولیه دارند . در کشور ما دو نوع سنگ آهن وجود دارد که یکی هماتیتی است و جز در سیمان در داخل کشور مصرف دیگری ندارد و بیش از نیاز واحد های سیمانی در کشور تولید می شود و اجازه صادرات را نیز داده ایم و دیگری سنگ آهن مگنتیت که ذوب آهن و بسیاری از واحدها به آن نیاز دارند و صادرات آن را مدیریت کردیم .

در سال 91 حدود 21 میلیون تن صادرات سنگ آهن صورت گرفت ودر همان زمان هم پیگیری کردیم که واحد های گندله و کنسانتره و آهن اسنجی در کشور تاسیس شود تا بتوانیم ازمواد خام ارزش افزوده بیشتری به دست بیاوریم و این در حالی است که 21 میلیون تن صادرات را اکنون به 8.5 میلیون تن رساندیم و در سال 98 و سالهای آتی کمتر و کمتر خواهد شد تا به کمتر از 5 میلیون تن برسد .

عوارض خام فروشی مواد معدنی و سنگ آهن بر حسب کد تعرفه چهار رقمی برای امسال 25 درصد تعیین شد اما خودمان مدیریت خواهیم کرد و اگر سنگ آهن هماتیت در کشور مصرفی نداشته باشد مجبوریم تصمیم دیگری بگیریم .

با ابلاغ این تصمیم ، وزیر صنعت ، معدن و تجارت مدیریت ویژه ای اعمال خواهد کرد و بدین ترتیب خام فروشی سنگ اهن به زیر 5 میلیون تن خواهد رسید .

ایجاد کنسرسیوم های صادراتی به خصوص در زمینه فولاد چه مزایایی دارد ؟

تشکیل کنسرسیوم های صادراتی یکی از مواردی است که کل صنعت کشور علی الخصوص فولاد را تحت تاثیر قرار می دهد .هم باعث می شود مواد با کیفیت بالاتری صادر شود و هم تحت عنوان یک برند باشد و شرکتهای صادراتی کوچک تجمیع می شوند وسود آوری بیشتری هم دارد و قیمت واحدی در خارج از کشور خواهد داشت و یک عدد پایه ای برای صادرات در نظر گرفته خواهد شد و در این صورت واسطه ها حذف می شوند .

در ساماندهی صادرات هدف حذف دلال هاست و در اینجا باید فرق بازرگان و دلال را در نظر گرفت .. بازرگان کسی است که در کارخود خبره است و تحت قوانین و ضوابط و مقررات فعالیت می کند و کارت بازرگانی هم دارد .

کارتهای یک بار مصرف با وجود خرید و فروش شدن باعث گسترش قاچاق به کشور شده و ضربه زیادی به تولید می زند .

از آنجا که شرکتهای درون کنسرسیوم های صادراتی برای ما شناخته شده هستند حتما دولت تسهیل می کند چراکه با ایجاد کنسرسیوم تعامل وانجام صادرات با کشورها نیز راحت تر صورت می گیرد .

چه اقداماتی در راستای ایجاد زنجیره ارزش تا حلقه آخر باید صورت گیرد ؟ آیا زیر ساختها برای توسعه کافی است ؟

زیر ساخت ها برای توسعه به هیچ عنوان کافی نیست و الان مشکلات ارزی و ماشین آلات داریم که برخی باید نوسازی شوند و از رده خارج شده اند .اگر نوسازی انجام شود قطعا هم کیفیت کاربالا می رود وهم تولید افزایش می باید .

هزینه آب و برق و جاده و سیستم حمل و نقل و تغییر قیمتها تولید کننده و صادر کننده را دچارمشکل می شود قیمتهای حمل و نقل سرسام آور است و علیرغم نامه نگاری با وزارت خانه ها ی مربوط هنوز مشکل مرتفع نشده است .

باید سیستم حمل و نقل به کمک تولید کننده بیاید

یکی از دلایلی که خام فروشی اقتصادی نیست این که ارزش افزوده بسیار کمتری به دنبال دارد به عنوان مثال ارزش افزوده سنگ آهن و شمش یک به سه است و خوشبختانه زنجیره ارزش در این ماده معدنی در کشور شکل گرفته است و ارزش افزوده را حدودا 110 برابر افزایش می دهد.

در بخش آخر زنجیره ارزش سنگ آهن، حدود 150 نوع ورق در ضخامتها و رنگهای مختلف تولید می شود.

حدود 255 معدن سنگ آهن در کشور وجود دارد با وجود ارز آوری صادرات ، به منظور حفظ اشتغال پایدار 17 واحد بزرگ تولید کننده سنگ آهن کلوخه ، دانه بندی ، کنسانتره و گندله را مشخص کردیم و به آنها تکلیف شد که ابتدا سنگ آهن مورد نیاز به واحد های مصرف کننده داخلی مرتفع شود و صادراتشان منوط به ارایه قرار داد با شرکتهای داخلی است که مازاد آن صادر شود و برای هر کدام سهمیه خاص صادراتی در نظر گرفتیم .

بر اساس آمار5 ماهه ابتدای سال جاری صادرات محصولات سنگ آهن 2.2 میلیون تن به ارزش 542 میلیون دلار است که نشان می دهد نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود 30 تا 40 درصد کاهش کاهش صادرات داشته است .

در سال 97 صادرات کنسانتره 5.5 میلیون تن ، گندله 2.8 میلیون تن ، آهن اسفنجی حدود 534 هزارتن ، شمش 5.4 میلیون تن و محصولات فولادی 3 میلیون تن بوده است .

نتایج ابلاغ بخشنامه ای که از سوی وزیر صمت برای اخذ مجوز صادرات مواد معدنی صادر شد چه بود ؟

با توجه به اینکه سنگ آهن و مواد معدنی توسط تعدادی از بازرگانان و دلالان به خارج از کشور صادر می شد ، برای جلوگیری از خروج مواد معدنی توسط دلالها بخشنامه ای در خرداد ماه سال جاری از سوی وزیر صمت به گمرکات ابلاغ شد که صادرات مواد معدنی توسط تولید کننده و نماینده رسمی انها صورت بگیرد و از این طریق از خروج مقدار قابل توجهی ارز و مواد معدنی جلوگیری شد و سود آن به جیب تولید کننده اصلی برگشت و صادرات مواد معدنی ساماندهی شد.

این در حالی است که اعتبار کشورمان در کشورهای دیگر کم کم در حال از بین رفتن بود و مواد معدنی با قیمتها و کیفیت های متفاوتی عرضه می شد و حقوق دولتی هم به درستی گرفته نمی شد ، اما ازاین طریق حدود 40 درصد افزایش حقوق دولتی نسبت به سال گذشته اخذ شد و این موضوع باعث شد ارز حاصل از صادرات به سامانه نیما و چرخه اقتصاد کشور برگردد.

به منظور اجرای سیاستهای حمایتی از صادر کنندگان صنایع معدنی چه اقداماتی انجام شده آیا تصمیمی برای عدم اخذ حقوق دولتی معادن گرفته شده است ؟

ما نمی توانیم به هیچ عنوان حقوق دولتی از کسی نگیریم معدن جزو انفال و متعلق به کل مردم است.

معدن داران بدانند صاحب معدن نیستند بلکه صاحب آن مقدار از معدن هستند که پروانه آن را دریافت کرده اند و ممکن است به هر دلیلی این پروانه تمدید نشود.

دولت برای تسهیل امر صادرات از صادر کنندگان معدنی مالیات دریافت نمی کند و در گمرکات هم تسهیلات ایجاد می کند اقدام اخیر وزارت صمت در حذف دلالها کمک بزرگی به صادر کنندگان بود.

همچنین به دنبال این هستیم که در کل کشور مراکز تولید را به صورت ریلی به بنادر و مراکز صادرات پیوند دهیم .

حوزه صنایع معدنی با چه مشکلاتی روبروست؟

ضعف در بخش راه آهن و حمل و نقل و معادن صعب العبور و کمبود آب و برق و گاز برای هدفگذاری تولید 55 میلیون تن شمش از جمله مشکلات است و این درحالی است که برای تولید این میزان شمش حدود 250 میلیون تن جابجایی باید صورت گیرد .

البته برای رسیدن به این میزان در حال حاضر هم مجوز فولاد که صنعتی آب بر است جز در مناطق آب خیز و بنادر داده نمی شود .

ازدیگر مشکلات این حوزه ضعف زیر ساخت ها ، تحریم سرمایه گذاری در زیر ساخت ها ، قدیمی بودن شبکه ریلی و بالابودن نرخ بهره تسهیلات بانکی که از همه مهمتر است و باعث شده بسیاری از تولید کنندگان ورشکست شوند همینطورعدم وجود نقشه جامع توسعه صنعت فولاد و اسناد پشتیبان ، عدم توازن منطقه ای در زنجیره فولاد ، عدم توجه به تنوع در حوزه تولید محصولات فولادی ، عدم ثبات در سیاست گذاری مشکلاتی است که با آن روبرو هستیم .

راههای برون از این وضعیت این است که حمایت وبستر سازی جهت صادرات محصولات نهایی صورت گیرد همچنین بالا بردن ارزش افزوده و عدم خام فروشی ، در نظر گرفتن مشوقهای صادراتی ، توسعه فعالیتهای اکتشافی و سرمایه گذاری برای تامین سنگ آهن پس از 1404 از دیگر راه حلهاست به صورتی که در حال حاضر فقط 7 درصد معادن کشف شده اند و باید کشف معادن جدید و اکتشافات عمقی صورت گیرد.

همچنین نوسازی و تجهیز و بهره وری از تکنولوژی های جدید در صنعت فولاد ، کاهش هزینه تمام شده و جذب سرمایه گذاری خارجی جهت تکمیل واحد های فولادی و استمهال بدهی های مالیاتی و زیر ساخت های اب و برق و گاز برای حمایت از این صنعت باید انجام شود تا به اهداف تعیین شده در اسناد چشم انداز دست یابیم .

طبق هدفگذاری های صورت گرفته برای افق 1404 ظرفیت تولید کنسانتره 80 میلیون تن و تولید 73 میلیون تن ، ظرفیت تولید گندله 76 میلیون تن و تولید 65 میلیون تن ، ظرفیت تولید آهن اسفنجی 52 میلیون تن و تولید 48 میلیون تن ، ظرفیت تولید شمش 55 میلیون تن و تولید 40 میلیون تن و ظرفیت تولید محصولات فولادی 46 میلیون تن و تولید 40 میلیون تن تعیین شده است .

درحال حاضر آنچه اهمیت دارد این است که در همان منطقه معدنی واحد های دیگر تکمیل کننده زنجیره ارزش با در نظر گرفتن زیر ساخت های موجود تکمیل شود.

 امکان استفاده از باطله ها وجود دارد؟

با در اختیارگرفتن تکنولوژی های جدید دیگر باطله معنا ندارد اما می توان از باطله های قدیمی که عیار بالاتری دارند دوباره استفاده کرد و به شرطی اقتصادی است که تا 10 درصد عیار آهن داشته باش .