به گزارش پایگاه خبری «عصر معدن» به نقل از مس پرس، معادن روباز مس، آهن، سرب و روی، گهرسنگ‌ها، طلا و فیروزه و سنگ‌های ساختمانی و تزیینی، در صورت بهره‌برداری اصولی در راستای ترویج صنعت گردشگری، می‌توانند به مقاصد ارزشمندی برای بازدید گردشگران تبدیل شوند که در آن‌ها امکان بازدید از فرایند کاوش، فعالیت‌های آموزشی و تحقیقاتی، تجربه کاوش و استخراج، آشنایی با ماشین‌آلات و ابزار کار و نحوه استفاده از آن، ایجاد موزه معادن و مراکز تفسیر میراث گردشگری و به خدمت گرفتن افراد متخصص و جویای کار وجود خواهد داشت.

شکی نیست که با برنامه‌ریزی می‌شود معادن متروک را به یک منبع درآمد و ایجاد شغل تبدیل کرد، تماشای مراحل استخراج از یک معدن در حال فعالیت با رعایت تمام مسائل ایمنی می‌تواند برای گردشگران جذاب و دیدنی باشد.
گردشگری معدن از بهترین فعالیت‌های ژئوتوریسمی به‌شمار می‌رود. زیرا که این بازدید گردشگر را با ناشناخته‌هایی از دل زمین، کانی‌ها و سنگ‌های گران‌بها، فعالیت‌های معدن‌کاران و میراث تاریخی آشنا کرده و قابلیت تبدیل یک معدن به‌مقصدی برای بازدید گردشگران و کسب درآمد پایدار از آن را به‌وجود می‌آورد، چند سالی است که بحث ورود این صنعت در کشورمان مطرح شده و حتی معادنی نیز برای این کار تعیین شده است.
بدون تردید گردشگری معدنی یکی از انواع ژئوتوریسم است؛ جایی که رابطه انسان با طبیعت تبدیل به درآمد، رونق شهرها و توسعه صنعت گردشگری می‌شود.
این نوع گردشگری یکی از اشکال جالب گردشگری است که در سال‌های اخیر تبدیل به فرصتی برای پیشرفت مناطق صنعتی قدیمی شده است تا گردشگران و توریست‌ها به نوع متفاوتی از مناطق طبیعی راه پیدا کنند. اما گردشگری معدن دقیقاً به چه نوع گردشگری گفته می‌شود و چه جذابیت‌هایی دارد؟

اهمیت توسعه گردشگری معدن
اکنون که گردشگران در همه‌جای جهان هر روز به‌دنبال مقصدهای شگفت‌انگیز، فعالیت‌های نو و تجربه اتفاقات جدید هستند، استفاده از معادن متروک و گردشگری معدنی می‌تواند فعالیتی اثربخش و بهترین فرصت برای اشتغال‌زایی و درآمدزایی شود؛ همچنین استخراج مواد معدنی و به‌ویژه گهرسنگ‌ها همیشه برای مردم مرموز بوده زیرا دسترسی به معادن برای افراد عادی میسر نیست و گردشگری معدنی این فرصت را به افراد می‌دهد تا آن را تجربه کنند.
صنعت گردشگری تاثیرات چشمگیری بر فرهنگ و پیشرفت و تحول اقتصادی جامعه دارد. یکی از بهترین جاذبه‌های گردشگری هر کشوری معادن آن است؛ مشاهده معدن‌های روباز و زیرزمینی، روش‌های اکتشاف و استخراج معدن‌ها، استفاده از دستگاه‌ها و ماشین‌آلات مخصوص مورد استفاده در معدن، تماشای انواع کانی‌ها و سنگ‌ها به‌ویژه سنگ‌های قیمتی و جواهر به‌خودی‌خود برای هر تماشاگری دیدنی هستند.
با توجه به تبدیل شدن گردشگری در حوزه معدن به‌عنوان یکی از جذاب‌ترین روش‌های جذب توریست در بسیاری از کشورهای جهان، باید بیش از گذشته مدیران، مسوولان، کارشناسان و البته کارآفرینان معدنی به این مقوله توجه داشته باشند. به‌منظور بهره‌گیری از پتانسیل معدنی موجود در کشور می‌توان طرح‌هایی نظیر تبدیل مناطق معدنی به موارد آموزشی و تحقیقی به‌خصوص برای دانشجویان علوم زمین درآید.
از جمله اقدامات مثبت دیگر در این زمینه می‌توان به تبدیل کارگاه‌های استخراج به موزه‌های معدنی اشاره کرد. همانند سایر کشورها می‌توان پیت‌های معادن روباز را پس از پایان عمر معدن به دریاچه مصنوعی برای استفاده توریستی تبدیل کرد. حتی بعد از اتمام دوره استخراج، جاده‌های دسترسی به نواحی بکر می‌تواند تغییر کاربری یافته و برای جاذبه‌های اکوتوریستی و ژئوتوریستی بهره‌برداری شود.
با توجه به بکر بودن کشور از لحاظ میراث طبیعی و پدیده‌های جذاب طبیعت زنده و غیرزنده، شناسایی و بها دادن به معادن به‌واسطه دارا بودن پیشینه بسیار طولانی و تنوع معدنکاری فلزی و غیرفلزی و استخراج سنگ تزئینی و کانی‌های قیمتی، فرصتی بسیار مناسب برای گردشگری در جهت اشتغال‌زایی و توسعه اقتصادی در کنار بهره‌برداری از معادن است.

راه‌اندازی بازار گردشگری معادن در ایران
ایران از جمله معدود کشورهای جهان در حوزه ذخایر غنی معدنی است که به‌واسطه این ظرفیت طبیعی، به لحاظ تولید و صادرات مواد معدنی در رده کشورهای نخست این حوزه به‌شمار می‌رود.
تجربه کشورهای توریستی در مدل‌های تخصصی گردشگری از جمله گردشگری کشاورزی یا گردشگری ماجراجویانه نشان می‌دهد، «موتور گردشگری» می‌تواند در خدمت «موتور رشد اقتصادی» آن کشور قرار بگیرد به این صورت که رونق توأم گردشگری داخلی و گردشگری خارجی از یکسو درآمد ارزی برای کشورها ایجاد می‌کند و از سوی دیگر، تولید بازاری که در خدمت بازار گردشگری قرار گرفته نیز تقویت می‌شود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد، این ظرفیت جدید تا حدود زیادی سازگار با شرایط کرونایی دوره کنونی است. معادن روباز بی‌شماری در برخی استان‌های معدنی کشور وجود دارد که هم جذابیت اولیه برای گردشگران دارد و هم اینکه از شرایط نسبی مطلوب برای پذیرش گردشگر برخوردار است.
به این ترتیب، شکل‌گیری گردشگری معدن در ایران، یک نقطه قوت برای کشورمان در شاخه گردشگری ماجراجویانه خواهد بود که می‌تواند مزیت رقابتی در این شاخه نسبت به سایر کشورهای مقصد گردشگران ماجراجو محسوب شود.
به‌طورکلی می‌توان به آینده همکاری صنعت گردشگری با معدن و ایجاد گردشگری معدن به دلیل نتایج مثبتی که به همراه دارند، امیدوار بود. ترکیب دو صنعت معدن و گردشگری که مدت‌هاست در سایر کشورهای دیگر در حال انجام است، هم به بدنه گردشگری چه داخلی و چه خارجی که به دلیل ویروس کرونا زخم خورده‌اند، کمک کرده و هم چراغ معادن غیرفعال را روشن خواهد کرد. همچنین می‌تواند درآمدی مضاعف برای معادن به همراه داشته و گامی مهم و مؤثر در راستای اشتغالزایی برای اهالی ساکن اطراف معادن به‌ویژه قسمت جنوبی و غربی ایران که با بحران‌های شدید مالی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، باشد. اگرچه معدن از مشاغل پرخطر به‌شمار می‌رود و حتی در معادن متروکه نیز احتمال وقوع مخاطرات هرچند کم، وجود دارد و باید اقدامات ایمنی مناسب در این موضوع رعایت شود چراکه در صورت بروز هر اتفاق ناخوشایندی، تأثیر منفی عمیقی بر کل صنعت گردشگری معدن خواهد داشت.