به گزارش پایگاه خبری «عصر معدن» به نقل از سنا، مجید قنادی تحلیل‌گر بازارهای کالایی در یادداشتی تحلیلی، ضمن بررسی چشم‌انداز بازار جهانی آلومینیوم در سال 2026 نوشته است:

صنعت فلزات پایه و رنگین در سال 2025 میلادی یکی از پرتحول‌ترین دوره‌های خود را پشت سر گذاشت. دوره‌ای که تغییرات ساختاری در سمت عرضه و تقاضا و سیاست‌های مالی قدرت‌های بزرگ اقتصادی، مسیر بازارها را به طور محسوسی دگرگون کرد.

در این مقاله، ابتدا به بررسی وضعیت تولید و تقاضای هر یک از فلزات در سال 2025 و شرایط حاکم بر بازار می‌پردازیم و سپس با تحلیل ریشه‌های این تحولات، چشم‌اندازها و پیش‌بینی‌های مطرح برای سال آینده را مرور خواهیم کرد.

دلایل اهمیت آلومینیوم در اقتصاد جهان

آلومینیوم به‌عنوان یکی از پرمصرف‌ترین فلزات پایه در جهان، نقشی کلیدی در زنجیره تامین بسیاری از صنایع از جمله خودروسازی، لوازم خانگی، ساختمان و صنایع بسته‌بندی ایفا می‌کند. ویژگی‌هایی مانند وزن سبک، قابلیت بازیافت بالا و رسانایی مناسب، این فلز را به گزینه‌ای استراتژیک برای صنایع مدرن و پروژه‌های مرتبط با انرژی‌های نو تبدیل کرده است.

به‌منظور درک دقیق‌تر دلایل تغییرات قیمتی آلومینیوم، بررسی وضعیت کشورهای تولیدکننده بزرگ و شرایط حاکم بر آن‌ها، در کنار شناخت بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان این فلز پرمصرف، از اهمیت بالایی برخوردار است. ساختار عرضه و تقاضای جهانی آلومینیوم به‌شدت متمرکز بوده و هرگونه تغییر در سیاست‌های تولیدی یا مصرفی بازیگران اصلی می‌تواند اثرات قابل‌توجهی بر قیمت‌ها در بازارهای جهانی برجای بگذارد.

در سال میلادی گذشته، بازار آلومینیوم تحت تاثیر مجموعه‌ای از عوامل از جمله محدودیت‌های عرضه، افزایش هزینه‌های انرژی و سیاست‌های مربوطه و رشد تقاضای صنعتی، روندی صعودی را تجربه کرد. قیمت این فلز در بورس فلزات لندن (LME) در سال 2025 با رشد حدود 17.4 درصدی همراه بود. افزایشی که به‌طور مستقیم بر بهای تمام‌شده بسیاری از محصولات صنعتی و مصرفی اثر گذاشت و فشار هزینه‌ای قابل‌توجهی را به تولیدکنندگان تحمیل کرد. در سمت عرضه، سیاست‌های محدودکننده تولید در برخی کشورها، به‌ویژه در زمینه مصرف انرژی و الزامات زیست محیطی، موجب کاهش ظرفیت تولید ذوب آلومینیوم شد. در مقابل، در سمت تقاضا، بهبود نسبی فعالیت‌های صنعتی و رشد مصرف در بخش‌هایی مانند خودروهای برقی، زیرساخت‌ها و بسته‌بندی، از قیمت‌ها حمایت کرد. هم‌چنین، نوسانات موجودی انبارهای بورس فلزات لندن و تغییر رفتار سرمایه‌گذاران مالی، به تشدید نوسانات قیمتی این فلز دامن زد. مجموع این عوامل باعث شد بازار آلومینیوم در سال گذشته یکی از پرچالش‌ترین و در عین حال پرنوسان‌ترین دوره‌های خود را تجربه کند؛ شرایطی که چشم‌انداز این فلز را برای سال آینده نیز به یکی از موضوعات کلیدی در بازار فلزات پایه تبدیل کرده است.

در ابتدای سال 2025، ایالات متحده تعرفه واردات آلومینیوم را ابتدا در ماه مارس از 25 درصد افزایش داد و سپس تا ماه ژوئن به 50 درصد رساند. هدف از این اقدام، حمایت از تولیدکنندگان داخلی آلومینیوم بود، اما آثار آن به‌سرعت به بازارهای جهانی سرایت کرد. کانادا به‌عنوان بزرگ‌ترین تامین‌کننده آلومینیوم ایالات متحده، بیش‌ترین آسیب را از این تصمیم متحمل شد. با محدود شدن دسترسی به بزرگ‌ترین بازار صادراتی خود، تولیدکنندگان کانادایی ناچار شدند جریان‌های صادراتی را به سمت اروپا و آسیا هدایت کنند. موضوعی که مسیرهای تجاری دیرینه را برهم زد و در برخی بازارها به محدودتر شدن عرضه انجامید. در داخل آمریکا نیز پیامدهای این سیاست به‌سرعت نمایان شد. پرمیوم آلومینیوم در بازار داخلی بیش از 50 درصد افزایش یافت و در نتیجه، هزینه‌های تولید در صنایع پایین‌دستی از جمله خودروسازی، ساخت‌وساز و بسته‌بندی به‌شدت افزایش پیدا کرد. این شرایط فشار قابل توجهی بر حاشیه سود صنایع مصرف‌کننده وارد کرد و نشان داد که شوک تعرفه‌ای آمریکا نه‌تنها الگوهای تجارت جهانی آلومینیوم را تغییر داده، بلکه چالش‌های جدیدی در زمینه هزینه و برنامه‌ریزی برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان پایین‌دستی در سطح جهانی ایجاد کرده است.

تولید آلومینیوم

بر اساس گزارش سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده (USGS)، در سال 2024 از 64.8 میلیون تن تولید آلومینیوم در جهان چین با تولید حدود 43 میلیون تن آلومینیوم، با فاصله‌ای چشمگیر جایگاه بزرگ‌ترین تولیدکننده این فلز را در جهان به خود اختصاص داده است. پس از چین، هند با تولید تقریبی 4.2 میلیون تن و روسیه با حدود 3.8 میلیون تن، به‌ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم تولید جهانی قرار دارند. این اختلاف قابل‌توجه میان چین و سایر تولیدکنندگان، نقش تعیین‌کننده سیاست‌های صنعتی، انرژی و زیست‌محیطی این کشور را در جهت‌دهی به بازار جهانی آلومینیوم برجسته می‌کند. تمرکز بالای تولید در چند کشور محدود، به‌ویژه چین، سبب شده است بازار آلومینیوم در برابر ریسک‌های ژئوپلیتیک، محدودیت‌های انرژی و تغییرات سیاست‌گذاری، حساسیت بالایی داشته باشد؛ عاملی که در سال‌های اخیر یکی از محرک‌های اصلی نوسانات قیمتی این فلز محسوب می‌شود.

در فاصله سال‌های 2020 تا 2024، تولید جهانی آلومینیوم اولیه از 65.3 میلیون تن به حدود 64.8 میلیون تن افزایش یافته و به‌طور متوسط رشد سالانه‌ای در حدود 2.7 درصد را حفظ کرده است. در این میان، چین نقش محوری در بازار جهانی آلومینیوم ایفا می‌کند. با وجود اعمال سقف دولتی 45 میلیون تن در سال برای ظرفیت ذوب، این کشور در سال 2024 موفق به تولید حدود 41 تا 42 میلیون تن آلومینیوم شد. تولیدکنندگان چینی به‌جای احداث واحدهای جدید، تمرکز خود را بر افزایش بهره‌وری واحدهای موجود گذاشتند و توسعه‌های درون‌سایتی (Brownfield expansions) عامل اصلی رشد تدریجی تولید در این کشور بوده است.

عملکرد بازار در نیمه نخست سال 2025 نیز نشانه‌هایی از تداوم این تاب‌آوری را نشان داد. تولید جهانی آلومینیوم در این دوره به 36.4 میلیون تن رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل 1.4 درصد افزایش را ثبت کرد. چین بار دیگر با رشد 2.5 درصدی در صدر قرار داشت و در کنار آن، کشورهایی مانند هند، برخی کشورهای اروپایی و منطقه جنوب‌شرق آسیا نیز از طریق افزایش تدریجی ظرفیت‌ها به رشد تولید کمک کردند. با این حال، افزایش هزینه‌های آلومینا و انرژی، به‌ویژه برای تولیدکنندگان خارج از چین، به عاملی تعیین‌کننده در تصمیم‌گیری‌های مربوط به توسعه ظرفیت و مدیریت حاشیه سود تبدیل شده است.

زنجیره ماده اولیه بوکیست

در حال حاضر بوکسیت (سنگ معدنی آلومینیوم) نقش بسیار مهمی در زنجیره تامین آلومینیوم دارد و تمرکز تولید آن در چند کشور بزرگ باعث شده تا بازار جهانی این ماده اولیه حساس و به‌نسبت متمرکز باشد. بوکسیت در معادن سطحی و سنگ‌های رسوبی واقع شده و پس از استخراج، بخش عمده آن (حدود 85%) برای تولید آلومینا و سپس آلومینیوم مصرف می‌شود، و مابقی در صنایع دیگر مانند سرامیک و سیمان کاربرد دارد.

استرالیا با تولید بیش از 110 میلیون تن بوکسیت در سال، هم‌چنان بزرگ‌ترین تولیدکننده جهان است؛ این کشور به‌ واسطه ذخایر گسترده، زیرساخت‌های مناسب معدنی و دسترسی به بنادر بین‌المللی و نزدیکی به چین به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و همچین مصرف کنندگان آلومینیوم، موقعیتی بی‌رقیب دارد. چین نیز با تولید نزدیک به 93 میلیون تن در مقام سوم قرار دارد. ذخایر داخلی چین در حدود 710 میلیون تن ثبت شده است که نسبت به استرالیا و گینه کمتر بوده و باعث شده تا چین برای تامین نیازهای داخلی خود به واردات از کشورهای دیگر اقدام کند. گینه در غرب آفریقا، با تولید حدود 85 میلیون تن، یکی از بازیگران کلیدی بازار است و از نظر ذخایر نیز در رتبه اول جهان قرار دارد، با بیش از 7.4 میلیارد تن ذخیره قطعی که تقریبا یک چهارم ذخایر شناخته شده جهانی را در خود جای داده است.

در رده‌های بعدی، برزیل با تولید حدود 32 میلیون تن بوکسیت و 2.7 میلیارد تن ذخیره در جایگاه چهارم قرار دارد. هند با تولید حدود 23 میلیون تن و ذخایر حدود 650 میلیون تن در رتبه پنجم قرار گرفته است. دیگر کشورهایی که در میان تولیدکنندگان مهم دیده می‌شوند شامل اندونزی (حدود 20 میلیون تن تولید و ذخایر تقریبی یک میلیارد تن)، جامائیکا (حدود 6 میلیون تن تولید با ذخایر حدود 2 میلیارد تن)، روسیه (حدود 5.8 میلیون تن تولید با ذخایر حدود 480 میلیون تن)، قزاقستان و عربستان سعودی هستند که هر یک چند میلیون تن تولید دارند و ذخایر قابل توجهی دارند.

این تمرکز تولید در چند کشور محدود، به‌ویژه استرالیا و گینه، نه تنها نشان‌دهنده شکل‌گیری قطب‌های اصلی تامین مواد اولیه صنعت آلومینیوم است، بلکه حساسیت این بازار به تغییرات سیاست‌های انرژی، محیط‌زیست، زیرساخت و تجارت جهانی را نیز برجسته می‌کند؛ عواملی که می‌توانند در سال‌های آینده مسیر قیمت‌های آلومینیوم و آلومینا را نیز تحت تاثیر قرار دهند. در طول 10 سال گذشته، تولید جهانی بوکسیت با روندی پیوسته و رو به رشد همراه بوده و از حدود 280 میلیون تن در سال 2015 به نزدیک 428 میلیون تن در برآوردهای سال 2025 رسیده است. این رشد 53 درصدی عمدتا تحت تاثیر توسعه پروژه‌های بزرگ معدنی در کشورهایی مانند گینه و استرالیا رقم خورده است؛ توسعه‌هایی که در پاسخ به افزایش تقاضای صنعت آلومینیوم برای مواد اولیه صورت گرفته‌اند.

چشم انداز سال 2026 آلومینیوم

به گزارشGlobal Aluminium Industry Outlook 2026 ، بازار جهانی آلومینیوم در مسیر سال 2026 با مجموعه‌ای از تغییرات ساختاری و بنیادی مواجه خواهد بود. این گزارش نشان می‌دهد زنجیره ارزش آلومینیوم از بوکسیت تا تولید ثانویه در سال‌های آینده به طور فزاینده‌ای تحت تاثیر عوامل متعددی از جمله انتقال انرژی، سیاست‌های تجارت جهانی، فشارهای زیست محیطی و تقاضای صنایع پایین‌دستی قرار خواهد گرفت.

تقاضای جهانی آلومینیوم که از سال‌های اخیر با رشد در بخش‌هایی مانند خودروسازی، بسته‌بندی و صنعت ساختمان همراه بوده، هم‌چنان تحت حمایت روندهای بلند مدت از جمله حمل‌ونقل برقی و انرژی‌های تجدیدپذیر است، اما در سال 2026 نیز این تقاضا در کنار چالش‌های اقتصادی کلان مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و ممکن است کمی در تقاضا اختلال ایجاد نماد. علاوه بر بخش عرضه ساختار عرضه نیز تغییراتی خواهد داشت محدودیت‌ها و سیاست‌ها، به خصوص در چین که سقف ظرفیت ذوب آلومینیوم را تثبیت کرده، و همچنین تلاش‌ها برای بهینه‌سازی تولید و افزایش بازیافت و علاوه بر این، تحولات تجاری و مقررات زیست‌محیطی (مانند CBAM اتحادیه اروپا، تعرفه‌ها، و فشار بر انتشار کربن) می‌تواند تعادل عرضه و تقاضا را تغییر دهد.