به گزارش پایگاه خبری«عصر معدن» به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، اردیبهشت سال 99 بود که رئیس جمهور فاز اول مجتمع صنایع آلومینیوم جنوب با ظرفیت تولید 120 هزار تن شمش آلومینیوم را افتتاح کرد. کارخانه‌ای عظیم که  مشکل کمبود آلومینیوم کشور را برطرف کند. در همان زمان رضا رحمانی وزیر وقت صمت گفت: آلومینیوم جنوب کامل‌ترین مجتمع آلومینیوم ایران است که تمامی واحد‌های جانبی، سیستم مدرن محیط‌زیست و بندر اختصاصی در پارسیان را در اختیار دارد.

او در جواب سوال رئیس‌جمهور درباره بخش بالادستی و پایین‌دستی آلومینیوم گفت: انجام اکتشاف در حوزه بوکسیت و همچنین اجرای طرح تولید آلومینا از نفلین‌سینیت مربوط به بخش بالادستی است و از دیگر سو برنامه ایجاد شهرک آلومینیوم در لامرد جزو پایین‌دست این مجتمع محسوب می‌شود.

ارتقای جایگاه ایران در تولید آلومینیوم
رحمانی اظهار کرد: با راه‌اندازی آلومینیوم جنوب، جایگاه جهانی ایران در آلومینیوم از رتبه 18 به 14 در جهان ارتقا یافت.

وی درباره تکنولوژی کارخانه گفت: تکنولوژی این طرح برای نخستین‌بار در کشور استفاده می‌شود.

اما  گویا توجهی به این موضوع نشده بود. رحمانی بعد از مدتی وزارتخانه را ترک کرد و مدیران و مسئولان وزارت خانه هم قصد رسیدگی به این موضوع را نداشتند. بیش از یک سال از افتتاح این کارخانه گذشت و خبری از تامین مواد اولیه برای تولید آلومینیوم نبود. موارد بسیاری از جمله تامین نشدن مواد اولیه باعث شد تا این کارخانه تا مدت‌ها پس از افتتاح اکنون با حدود 15 درصد ظرفیت تولید خود فعال کند و بسیاری پیش بینی می‌کردند تا تکمیل آن چندسال دیگر زمان لازم باشد.

این به معنای آن است که علی رغم وجود معادن مختلف برای تامین آلومینا مورد نیاز تولید آلومینیوم، این ماده از طریق واردات تامین شود. کارخانه‌ای با این عظمت بدون برنامه ریزی برای تامین مواد اولیه افتتاح شد و چاره ای  به جز واردات آلومینا وجود نداشت.

یوسف داوودی نماینده مردم سراب در مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، پودر آلومینا که ماده اولیه تولید آلومینیوم محسوب می‌شود از طریق واردات تامین می‌شود. نیاز صنعت کشور ما به پودر الومینا و اکسید آلومینیوم حدود 2 میلیون و 500 هزار تن در سال است و کارخانه‌های تولید آلمینیوم جنوب با یک میلیون و 200 هزار تن در سال و کارخانه‌های هرمزان و المهدی هر کدام با 600 هزار تن بزرگترین مصرف کنندگان این محصول در کشور هستند. با در نظر گرفتن قیمت جهانی آلومینا و هزینه حمل و نقل، واردات این 2 میلیون و 500 هزار تن یک میلیارد دلار هزینه در سال برای کشور به همراه دارد.

تولید آلومینوم در گرو مواد اولیه/ سالانه یک میلیارد دلار ارز برای واردات آلومینا از کشور خارج می‌شود

او با اشاره به محدودیت ارزی کشور و مشکلات واردات آلومینا گفت: از 3 ماده می‌توان آلومینا تولید کرد. بکسیت با کمبود ذخیره در کشور مواجه است که امروز به 6 میلیون تن رسیده و مشکلات زیست محیطی به همراه دارد. آلونیت هم عوارض زیست محیطی دارد، اما نفلین سینیت با حدود 24 میلیارد تن ذخیره انتخاب خوبی برای کشور است. ذخیره بسیار بزرگی است و برای چند صد سال کشور کفایت می‌کند.

افتتاح کارخانه بدون پیش بینی برای مواد اولیه
علی رغم وجود ظرفیت‌های عظیم معدنی برای تولید آلومینا در کشور، کارخانه سالانه یک میلیارد دلار ارز برای واردات این محصول از کشور خارج می‌شد. بزرگترین کارخانه تولید کشور در حالی افتتاح می‌شد که هیچ پیش بینی برای تامین مواد اولیه آن انجام نشده بود.

حالا بعد از بیش از یک سال وزارت صمت با همکاری قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء، قصد تولید بخشی از آلومینا کشور را دارد. جعفری رئیس هیات عامل ایمیدرو در حاشیه مراسم امضای قرارداد احداث واحد 70 هزار تنی تولید پودر آلومینا از ماده معدنی نفلین، اظهار کرد: قرارداد امروز برای تولید 70 هزار تن پودر آلومینا است. ما امسال امیدوار به تولید 550 هزار تن شمش آلومینیوم تولید کنیم که به یک میلیون و 200 هزار تن پودر آلومینا احتیاج داریم.

او افزود: باید به ظرفیت تولید 770 هزار تن می‌رسیدیم، اما امسال به 726 هزار تن طرفیت می‌رسیم و 550 هزار تن آلومینیوم تولید خواهیم کرد. تنها 250 هزار تن آلومینا از داخل کشور تامین می‌شود و مابقی آن از طریق واردات است.

این مقام مسئول بیان کرد: یکی از منابعی که می‌تواند تبدیل به پودر آلومینا شود نفلین است که در منطقه سراب آذربایجان شرقی است. این کارخانه با طرفیت 70 هزار تن و سرمایه گذاری 137 میلیون یورو، در کمتر از 48 ماه احداث خواهد شد و دومین کشوری خواهیم بود که از نفلین پودر آلومینا تولید خواهد کرد.

جعفری با اشاره به ذخایر خوب این محصول در کشور گفت: در 3 جبهه اکسید، نفلین و آلونید در حال کار در زمینه تولید آلومینیوم هستیم. ذخایری در خارج از کشور در حال بررسی هستند تا 3 میلیون تن پودر آلومینای مورد نیاز کشور را تامین کنیم. این پروژه 10 درصد از نیاز کشور را برطرف می‌کند، اما در صورت عملکرد مناسب می‌تواند افزایش چشمگیری پیدا کند.

رئیس هیات عامل ایمیدرو تاکید کرد: طبق قرارداد با قرارگاه خاتم الانبیاء، در فاز نخست پروژه سالیانه 70 هزار تن پودر آلومینا از ماده معدنی نفلین سینیت در شهرستان سراب تولید می‌شود که تاثیر قابل ملاحظه‌ای در خروج ارز از کشور می‌گذارد. پیش بینی شده در صورت امکان، تولید آلومینا از نفلین در فاز‌های توسعه به 200 هزار تن در سال افزایش یابد.

این کارخانه در خوش بینانه‌ترین حالت 4 سال دیگر وارد عرصه تولید خواهد شد و به مرحله بهره برداری می‌رسد. حتی بعد از رسیدن به ظرفیت کامل این کارخانه تنها 70 هزار تن از تا 3 میلیون تن پودر آلومینای مورد نیاز کشور را تامین می‌کند. تامین داخلی کمتر از 3 پودر آلومینای کشور دردی از مشکلات این حوزه دوا نمی‌کند.

نیاز جدی صنعت آلومینیوم برای سرمایه گذاری در تولید آلومینا
آریا صادق نیت دبیر سندیکای صنایع آلومینیوم ایران در گفت و گو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره تامین مواد اولیه تولید آلومینیوم در کشور اظهار کرد: حدود 20 درصد آلومینا مورد نیاز داخل توسط تنها تولید کننده آن در کشور یعنی جاجرم تامین می‌شود و 80 درصد وارداتی است. نکته حائز اهمیت آن است که علاوه بر تحریم‌های سراسری، خود فلز آلومینیوم به دلیل کاربردی که در مصارف هسته‌ای و نظامی دارد، مشخصا جزو تحریم‌ها قرار گرفته است بنا بر این صنعت آلومینیوم تحت فشار بیشتری قرار دارد.

او بیان کرد: آلومینیوم مورد نیاز کشور باید از دلال خریداری شود که هزینه خرید را به طور چشمگیری را بالا‌تر برده و به سختی انجام می‌شود. از طرفی همین تحریم‌ها باعث می‌شود آلومینیوم تولید ایران را با وجود کیفیت مناسب ارزان‌تر از قیمت جهانی خریداری کنند. خرید آلومینا گران قیمت در نهایت به صنایع پایین دست فشار بیشتری تحمیل می‌کند به همین دلیل در کشور به شدت به سرمایه گذاری در تامین آلومینا نیاز داریم.

صادق نیت با تاکید بر تاثیر کمبود مواد اولیه بر توسعه خطوط تولید این محصول تشریح کرد: سال‌هاست اجاره معدن گینه به عنوان محلی برای تامین آلومینا تمدید می‌شود، اما تا به امروز سرمایه گذاری برای برداشت و فرآوری انجام نشده است. برای تبدیل بکسیت به آلومینا هم سرمایه گذار نشده و همین کشور را تحت فشار قرارداده است. تا به امروز با هر چنگ و دندانی فعالان این حوزه تولید را سر پا نگه داشته اند. دیگ‌های تولید آلومینیوم نباید خاموش شود و اگر این اتفاق بیفتد هزینه سنگینی را به شرکت وارد خواهد کرد. تا به امروز شرکت‌ها در کمبود مواد اولیه با کاهش میزان شارژ دیگ یا قرض گرفتن آلومینا از یکدیگر از بروز این آسیب جلوگیری کردند.

با توجه به افزایش نیاز صنعت آلومینیوم کشور و توسعه خطوط انجام شده، نیاز آلومینای کشور بیش از گذشته خواهد شد. تولید آلومینا نیاز به سرمایه گذاری و توجه ویژه دارد و بی توجهی به این موضوع می‌توان آثار زیان بار زیادی به همراه داشته باشد.