به گزارش پایگاه خبری «عصر معدن» به نقل از کالاخبر،  در این گفت و گو، نقش بورس کالا در بازار محصولات فولادی طی سال های گذشته، روند تامین مالی شرکت ها، امکان صادرات فولاد از رینگ صادراتی، مزایای پذیرش ریل ملی و چشم انداز بورس کالا در اقتصاد کشور مورد بررسی قرار گرفته است که در ادامه می خوانید.

*نقش بورس کالا در توسعه صنایع فولادی کشور از سال 82 تا به امروز را چگونه ارزیابی می کنید؟

در سال های قبل از عرضه محصولات در بورس کالا تنها تعدادی از تجار به صورت انحصاری به دلیل اشراف بر بازار فولاد و همچنین در اختیار داشتن منابع مالی کافی از یک سو و ارتباط نزدیک با دفاتر فروش شرکت ها از سوی دیگر، تمامی محصولات کارخانجات تولیدی را به صورت عمده و با قیمت هایی که منحصرا توسط این خریداران به بازار القا می شد، خرید کرده و در انبارهای غیر قابل ردگیری ذخیره می کردند و با ایجاد انحصار در عرضه محصولات، سمت و سوی قیمت ها را به میل خود تغییر می دادند که این دست اقدامات به ایجاد کمبود عرضه به صورت کاذب منجر می شد. با تاسیس بورس کالا و عرضه شرکت ها در این بورس، بازار به مکانیسم استاندارد خود بر پایه عرضه و تقاضا در محیطی شفاف و تحت نظارت نهادهای مسئول شروع به کار کرد. امکان خرید محصولات در احجام کوچک باعث شد تا مصرف کننده نهایی نیز بتواند با قیمت منطقی به محصول دست یابد و دست واسطه گران تا حدود زیادی از بازار کوتاه گردد. با آغاز فعالیت بورس فلزات و در ادامه بورس کالای ایران، از التهابات بازار کاسته شده است هر چند در برخی موارد دخالت های نابجای برخی نهادها در مکانیسم بازار باعث ایجاد برخی رانت ها در این حوزه گردیده است، اما در کل شفافیت به وجود آمده و کوتاه شدن دست واسطه گران باعث شده تا اوضاع تولیدکنندگان بهبود یافته و سود نهایی محصولات به جیب آن ها می رود.

*به نظر شما چرا هنوز تولیدکنندکان بزرگ کشور از ظرفیت های بورس کالا به شیوه ای مطلوب برای تامین مالی استفاده کنند؟

یکی از مهمترین دلایل عدم استفاده از ابزار نوین تامین مالی در بورس کالای ایران، کمبود آشنایی فعالان صنعت از استعدادها و ظرفیت های موجود در بورس بوده که با همت بورس کالا این مورد در حال بر طرف شدن است. بدون شک اگر شرکت ها با ابزارهایی نظیر انواع اوراق صکوک و ابزارهای نوینی چون اوراق گواهی سپرده کالایی و حتی اوراق آتی آشنا شوند از آن ها به خوبی بهره خواهند برد. دلیل دیگر در عدم استفاده از این فرصت شاید به بازار سرمایه و سیستم سخت گیرانه برای انتشار اوراق باز می گردد همانطور که می دانید برای انتشار اوراق، الزاماتی در بورس وجود دارد و اگر بورس بتواند بحث مربوط به رکن ضامن اوراق را تا حدودی تسهیل کند، به نظر می رسد اقبال صنعتگران به این اوراق افزایش یابد.

*تبعات قیمت گذاری دستوری از سوی نهادهای مختلف با وجود مخالفت های فعالان صنعت و بورس چیست؟ آیا این شیوه قیمت گذاری به مصرف کننده و مردم کمک می کند با به سود دلال تمام می شود؟

بدون شک هر گونه دستکاری در روند بازار در بلند مدت به نفع هیچ کدام از طرفین نیست. بازار در صورت قیمتگذاری دستوری دچار تورم در یک نقطه و تسهیل در نقطه دیگر می گردد و تعادل خود را از دست خواهد داد اما در نهایت روندها تعدیل شده و با شدت بیشتری به مصرف کننده نهایی فشار وارد خواهد شد. ضمنا ایجاد رانت برای عده ای خاص یکی دیگر از عواقب این فرآیند خواهد بود ولی آنچه تجربه ثابت کرده این است که منافع مورد نظر قیمت گذاران به هیچ وجه به مصرف کننده نهایی نخواهد رسید. بهتر است با ابزار کنترلی دیگری نظیر کنترل میزان عرضه و یا بررسی نیاز واقعی خریداران در بورس و شناسایی خریداران واقعی در بازار، اثر گذاری کرده نه قیمت گذاری دستوری که البته نقش تولید کنندگان در این مورد باید بسیار پر رنگ تر باشد.

*امکان صادرات محصولات فولادی و فلزی از بورس کالا به بازارهای جهانی طی سال های آینده وجود دارد؟ با توجه به آنکه ایران از تولیدکنندکان بزرگ فولاد دنیاست و امکان اثرگذاری بر قیمت های منطقه ای از مسیر بورس کالا فراهم می شود.

در صورت فراهم شدن زیرساخت های لازم در بورس کالای ایران و همچنین تعریف ساز و کار مناسب جهت پذیرش و شناسایی خریداران خارجی و نیز ایجاد اطمینان و وجود تضمین های لازم به منظور کاهش ریسک خریداران و نیز ارتباطات آسان و قوی بانکی و بین المللی، زمینه لازم جهت شروع این فعالیت فراهم می گردد. اقداماتی در این خصوص در حال مطالعه و انجام است که امیدواریم به زودی در بورس کالای ایران شاهد کالاها و خدمات جدید باشیم و با توجه به موقعیت و شرایط تولید فولاد ایران در بازارهای منطقه و جهانی، قیمت های محصولات صادراتی به عنوان مرجعی در منطقه مورد استفاده و استناد  قرار گیرد.

*عرضه ریل ملی ذوب اهن اصفهان در بورس کالا چه اثراتی بر بازار این محصول دارد؟

یکی از مهمترین مزایای این عمل کشف قیمت عادلانه این محصول در بورس کالا است. از سوی دیگر مصرف کننده نهایی این محصول بدون هیچ انحصاری توانایی خرید در بورس را پیدا کرده و واسطه ها حذف می گردند همچنین شرکت ذوب آهن نیز می تواند جهت برنامه ریزی تولید خود برآورد دقیق تری از مصرف محصول در کشور داشته و مازاد عرضه ها در بورس توانایی صادرات داشته و ارزآوری خوبی را با توجه به استانداردهای بالای این محصول برای شرکت ایجاد می کند.

*چشم انداز شما از بورس کالا در سال های پیش رو چیست؟

بورس کالای ایران دارای استعداد بسیار بالایی در توسعه و طراحی ابزارهای جدید مالی دارد زیرا هم اکنون در دنیا با وجود بورس های بسیار پیشرفته و ابزار بسیار متنوع مالی، بورس کالای ایران یک بازار نوپا به شمار می رود که به عنوان مثال نبود معاملاتی از قبیل قرارداد آتی محصولات فولادی و عملیاتی شدن اوراق مشتقه از سوی بورس کالا در حوزه فولاد به شدت احساس می شود.

با مدیریت مناسب و روند رو به رشد این بازار و همکاری فعالان و تامین کنندگان، به نظر می رسد بورس کالا جای رشد فراوانی خواهد داشت و شاهد رشد جایگاه این رکن بازار سرمایه در اقتصاد ملی خواهیم بود.