عصر معدن- کارشناس حوزه اکتشاف درباره ذخایر کبالت و نیکل موجود در ایران گفت: کبالت و نیکل در ایران رخداد زمین شناسی دارند اما جزو ذخایر مطلوب جهان محسوب نمی شوند. در واقع بیشتر این ذخایر به شکل همراه در کنار مواد معدنی دیگر بوده و بهره برداران نیز تمایلی برای جداسازی آنها از ماده اصلی ندارند.
بهروز برنا با اشاره به اینکه مهمترین ذخیره کبالت ایران در قمصر کاشان است به «عصرمعدن» گفت: در دوره صفویه استخراج از معدن لاجورد کاشان انجام می شد و تمام نقش و نگارهای میدان نقش جهان، مسجد شیخ لطف‌الله و مسجد امام با استفاده از این ماده معدنی رنگ آمیزی شده است.
وی با بیان این مطلب افزود: سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور نیز طرحی به نام کبالت را در کشور اجرا کرد که یکی از این معادن هم معادن لاجورد کاشان بود که تونل حفر شده و نقشه آن نیز تهیه شد و ذخیره ای از آهن کبالت دار بدست آمد.
مشاور مدیرعامل شرکت تهیه و تولید موادمعدنی ایران ادامه داد: یک معدن نیز در بوانات استان فارس وجود دارد که ذخیره کوچکی از کبالت را نشان می‌دهد. در بایچه‌باغ آذربایجان شرقی و ادامه آن روستای کلسیاکندی نیز ذخیره‌ای از کبالت وجود دارد (این ذخایر همگی پلی متال هستند).
برنا ادامه داد: در منطقه «گَفت» سبزه‌وار و «تال‌مسی» و «مس‌کنی» حوزه انارک نیز یکسری از ذخایر کبالت وجود دارد اما درباره تمام این ذخایر می‌توان گفت که در مقایسه با ذخایر کبالت همراه مس زئیر زامبیا قابل قبول نیست. البته یکی از ذخایری که می‌تواند معادل ذخیره زئیر زامبیا باشد در منطقه ده معدن تا خُنگاه در استان چهارمحال بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد است که سازمان زمین شناسی روی آن کارهای اکتشافی انجام داد اما چون در منطقه محیط زیست قرار داشت امکان انجام کار اکتشافی از نظر حفاری و اکتشافات تکمیلی وجود نداشت.
به گفته وی، تمامی این ذخایر کوچک و در حد چندصدهزارتن بوده و ماده معدنی موجود در این معادن تنها کبالت نیست بلکه کبالت به شکل پاراژنز کانی های دیگری همچون مس و آهن را همراهی می کند.
برنا افزود: در گذشته روی برخی از این معادن سرمایه گذاری انجام شده اما اکنون بیشتر از ذخایر آهن استفاده می شود. در واقع این ذخایر می تواند در آینده مورد توجه قرار گیرد و تامین نیاز صنایع کشور تا حدودی با استفاده از این ذخایر انجام شود. اما از آنجایی که این ذخایر از نوع پلی متال هستند باید روی آنها عملیات فرآوری بیشتری انجام شود از این رو بهره برداران بیشتر به سمت برداشت ذخایری همچون مس می روند که نیاز به فرآوری کمتری دارد و در این میان عناصری مانند کبالت و نیکل دور از چشم می ماند.
وی درباره ذخایر نیکل موجود در ایران نیز گفت: یک ذخیره خوب از کبالت و نیکل نیز در منطقه سربیشه وجود دارد که به تازگی گواهی کشف گرفته و بیش از نیم درصد نیکل و کبالت دارد. در واقع این ذخیره نسبت به ذخایر دیگر وضعیت مطلوبتری دارد. همچنین در منطقه گزیک در مازندران( قائن) ذخیره مناسبی از نیکل ردیابی شده و از این نوع ذخیره در شرق ایران در خراسان جنوبی تا سیستان و بلوچستان نیز وجود دارد.
وی بهترین ذخیره نیکل موجود در کشور را در بوانات دانست و گفت: این نوع از ذخیره همراه با سنگهای لاتریتی است و گواهی کشف آن نیز صادر شده و اکنون بخش خصوصی روی آن در حال فعالیت است. البته این معدن نیز جزو ذخایر کوچک نیکل به شمار می آید.
به گزارش «عصرمعدن» نیکل و کبالت امروزه به عنوان دو ماده معدنی استراتژیک شناخته شده و بسیاری از صنایع بزرگ جهان همچون صنایع خودروسازری بزرگ به دنبال تهیه این نوع از ماده معدنی برای ساخت خودروهای برقی هستند. حال اگر قرار بر این باشد که در ایران نیز به سمت تولید چنین خودروهایی حرکت کنیم، در اختیار داشتن این 2کانی امری مهم و ضروری خواهد بود. بنابراین سرمایه گذاری برای استحصال و جداسازی کبالت و نیکل که در بیشتر معادن کشور به شکل عنصر همراه وجود دارند امری مهم تلقی می شود. سرمایه گذاری و در اختیار داشتن فناوری های نوین می تواند ما را در محقق شدن این موضوع یاری دهد.
