عصر معدن- زمین شناس و عضو هیات علمی پژوهشکده علوم زمین درباره وضعیت مخاطرات زمین شناسی در ایران گفت: اطلاعات پایه منشاء مخاطرات زمین در سالهای گذشته توسط سازمان زمین‌شناسی به صورت نقشه های مختلف مکانی ( با مقیاس ۱:۲۵۰،۰۰۰ و ۱:۱۰۰،۰۰۰) تهیه و در اختیار عموم قرار گرفته است.
جلیل قلمقاش در گفت وگو با «عصرمعدن» با بیان این مطلب در ادامه افزود: در سالهای گذشته نقشه های ملی مخاطرات شامل سیل، زمین لرزه، زمین لغزش و... تهیه شده است. این نقشه ها بارها در سمینارهای تخصصی، ملی و استانی با حضور کارشناسان، مسئولان و نمایندگان ارائه شده و از همگان دعوت شده که قبل از اجرای هر پروژه عمرانی به زمین شناسی منطقه توجه شود. برای مثال اگر به نقشه پهنه بندی سیلاب کشور که در سال 1393 توسط سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور تهیه شده، مراجعه کنید هر دو استان لرستان و خوزستان جزو مناطق با خظر زیاد سیلاب معرفی شده اند.
وی گفت: با توجه به گستردگی خسارات،سرزمین ما همچنان به اطلاعات دقیقتر میدانی (مقیاس 1:25000) برای مدیریت بلایایی طبیعی و کاهش خسارات مالی و جانی آنها نیاز داریم. به سخن دیگر برای افزایش ایمنی زندگی و کار در کشور، ما نیازمند سازمان زمین‌شناسی قدرتمند و توانا هستیم تا بتواند با کارهای میدانی دقیق و با استفاده از روشهای روز دنیا، اطلاعات پایه لازم را برای مهندسان عمران و شهرسازی کشور را فراهم نماید.
قلمقاش درباره اینکه چطور می توان در برابر چنین مخاطراتی کشور را ایمن ساخت نیز اینگونه پاسخ داد: با مطالعه دقیق و تعیین ویژگی های زمین شناسی (نوع سنگ، نوع خاک، گسل ها، زمین لغزش، فرونشست و ....) و طراحی پروژه بر اساس آنها می‌توان کشور را به مراتب ایمن تر کرد.
به عبارت دیگر، امروزه بدون اطلاعات دقیق زمین شناسی هیچ طرح مکان یابی و مسیر یابی قابل اجراء نیست. به ویژه در کشوری چون ایران که بر روی کمربند کوهزایی فعال آلپ-هیمالیا قرار دارد. با توجه به پویایی منطقه، تمام سرزمین ایران دارای خطر لرزه خیزی بالاست. در چنین منطقه پرجنب و جوش تکتونیکی و بی توجهی به ویژگی‌های زمین شناسی کشور، تاسیسات زیربنایی و مراکز جمعیتی آن در مناطق کوهستانی در خطر پدیده زمین لغزش ودر دشتهای گرفتار پدیده آرام و مخرب فرونشست خواهند بود.
به گفته وی، حمایت از سازمان و کمک به اجرای درست وظایف آن به خوبی در مواد 5، 6 و 7 اساسنامه سازمان پیش بینی شده است. بدون شک حمایت از سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور توسط مجلس و دولت موجب تقویت آن خواهد شد به ویژه با توجه به اهمیت وظایف سازمان در منافع ملی و ماهیت فراسازمانی آنها (تهیه نقشه های زمین شناسی، مطالعه و ارزیابی مخاطرات و اکتشاف و شناسایی مواد معدنی و...) ایجاب می کند جایگاه سازمان ارتقا یافته و یکی از سازمان تحت نظر نهاد ریاست جمهوری با ساختار تحقیقاتی تبدیل گردد که این مهم بدون توجه ویژه نمایندگان محترم مجلس و وزرای دولت امکان پذیر نخواهد شد.
به گفته وی، متاسفانه در بسیاری موارد سازمان برای طرح های خود (به ویژه در زمینه مطالعات مخاطرات) اعتبارات لازم را در اختیار ندارد. بازهم تاکید می کنم بی توجهی به ویژگی های زمین و دستکاریهای نابخردانه آن و اجرای نادرست طرح ها عمرانی (بی توجهی به وجود گنبد نمکی در تاسیس سد گتوند، تعارض به حریم رودخانه‌ها در مناطق شهری خرمآبد، قم، شیراز، تهران و...) زیانهای مالی و اجتماعی بسیاری را در پی خواهد داشت.
قلمقاش ادامه داد: با تمام کاستیها و بی توجهی ها در سالهای اخیر، "سازمان توان عملیاتی یک وزارت و توان پژوهشی یک دانشگاه را دارد" و با این نگاه باید در راستای تقویت آن گام برداشت. سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور برای سرزمین زرخیز ایران با تکتونیک فعال، سازمانی راهبردی، ضروری و غیرقابل چشم پوشی است.
