عصر معدن- مدیرگروه آب‌زمین‌شناسی این سازمان با بیان اینکه ایران یکی از کشورهای درگیر معضل ناپایداری های دامنه است، گفت: این ناپایداری‌ها می‌تواند با بارندگی‌های ناگهانی، دستکاریهای انسانی و زلزله‌های نسبتا بزرگ تحریک شود.
به گزارش پایگاه خبری «عصرمعدن»، ایمان انتظام سلطانی، با اشاره به اینکه زمین‌لغزش‌ها نه تنها می‌توانند به‌طور مستقیم خسارت‌های جانی و مالی ایجاد کنند بلکه خسارات مالی غیر مستقیم زیادی نیز دارند، خاطرنشان کرد: برای مثال با اینکه زمین‌لرزش کجور در سال 1383 تلفاتی نداشت اما سنگ‌افت‌های حاصل از آن موجب تلفات جانی شد و بسته شدن جاده چالوس به مدت یک ماه پس از آن هزینه‌های مالی بسیار زیادی را متوجه منطقه و کشور کرد.
به گفته وی، مطالعه درباره زمین‌لغزش‌ها از سال‌های اولیه تاسیس سازمان چه به‌صورت تخصصی در مدیریت زمین‌شناسی مهندسی و ژئوتکنیک آن زمان و چه به‌صورت استفاده از اطلاعات زمین‌لغزش‌ها برای تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی با مقیاس‌های مختلف در مدیریت منطقه‌ای سازمان انجام می‌شده است.
این کارشناس زمین‌شناسی، با بیان اینکه در مدیریت مخاطرات و زمین‌شناسی مهندسی نیز نقشه‌های پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش در مقیاس‌های مختلف تهیه شده، تصریح کرد: در این بخش می‌توان از نقشه‌های پهنه‌بندی یک‌دویست‌وپنجاه هزارم گلستان، نقشه‌های پهنه‌بندی یک‌پنجاه هزارم شهمیرزاد و حسن‌آباد کالپوش و نقشه‌های یک‌بیست‌وپنج هزارم خور و فشند یاد کرد.
وی از نقشه‌های پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش به عنوان اطلاعاتی یاد کرد که مناطق پرخطر و کم‌خطر مستعد زمین‌لغزش را از هم تفکیک کرده و آنها را به‌صورت نقشه ارائه می‌کند.
به گفته وی، این نقشه‌های پهنه‌بندی می‌توانند کوچک مقیاس و در سطح ملی و استانی باشند؛ یا بزرگ مقیاس و در حد نقشه‌های یک بیست‌و پنج‌هزارم و یک ده‌هزارم باشند.
انتظام سلطانی، با بیان اینکه هرچه نقشه بزرگ مقیاس‌تر باشد دقت کار نیز بالاتر می‌رود، خاطرنشان کرد: نقشه یک میلیونیم پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش‌های کشور بخشی از پروژه تهیه نقشه‌های مخاطرات کشور یا اطلس ملی نقشه‌های مخاطرات کشور بود که در ابتدا نقشه‌های سیل، زمین‌لغزش و فرونشست کشور را شامل می‌شد که بر همین اساس نقشه سیل و زمین‌لغزش تهیه شده و نقشه مخاطرات فرونشست هم مراحل پایانی خود را طی می‌کند.
به گفته (مدیر گروه آبزمین شناسی)، برای تهیه نقشه پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش در شروع کار بانک اطلاعاتی از حدود 5000 لغزش مربوط به بانک داده‌های زمین‌لغزش‌های کشور (آبخیزداری) و لغزش‌های ثبت شده در نقشه‌های زمین‌شناسی کشور تهیه شد و داده‌های آن به‌صورت یک نقشه پراکنش زمین‌لغزش‌های کشور ارائه شد.
وی ادامه داد: سپس لایه‌های مربوط به عوامل تاثیرگذار بر وقوع لغزش شامل لایه شیب، اقلیم، شتاب لرزه‌ای ، فاصله از گسل، کاربری زمین، بارش سالانه، استعداد لغزشی سازندهای زمین‌شناسی و طبقه‌بندی ارتفاعی یک به یک تهیه شد.
این کارشناس زمین‌شناسی، با بیان اینکه کلاسه‌بندی هر یک از لایه‌ها در مرحله بعد انجام شد، تصریح کرد: در مرحله بعدی وزن‌دهی به لایه‌های فاکتورهای تاثیرگذار و زیرفاکتورها با ترکیبی از دو روش مرسوم تراکم سطحی (فراوانی سطحی) و ارزش دهی سلسله مراتبی انجام گرفت و در مرحله آخر کشور به چهار پهنه با خطر بالا، متوسط، پایین و بسیار پایین تقسیم‌بندی شد.
انتظام سلطانی، با بیان اینکه نقشه‌های مربوط به علوم‌زمین در مقیاس‌های متفاوت تولید می‌شود، تاکید کرد: بر اساس یک قانون کلی هر چه مقیاس بزرگتر باشد نقشه دقیق‌تر و جزئی نگرتر خواهد بود و از سویی نقشه‌ها در مقیاس کشوری معمولا برای ارائه یک دید کلی برای مقامات کشوری و بهره‌برداری در تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های کلان کاربرد دارند.
وی درباره کاربرد نقشه پهنه‌بندی زمین‌لغزش‌های کشور با بیان اینکه این نقشه‌ها از جنبه‌های متفاوت کاربردی هستند، یادآور شد: این نقشه‌ها قادرند از دیدگاه درون سازمانی به مطالعات مربوط به زمین‌لغزش‌ها جهت داده که در کدام بخشهای کشور مطالعات تفضیلی‌تر لازم است و کلا درک سازمان‌یافته‌ای از مناطق پرخطر و کم خطرتر از نظر وقوع زمین لغزش در اختیار کارشناسان قرار می‌دهند.
به گفته کارشناس مدیریت مخاطرات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، نقشه پهنه‌بندی زمین‌لغزش‌های کشور در برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌گیری‌های سازمان‌ها و وزارت‌خانه‌های مختلف مانند وزارت راه و شهرسازی، سازمان مدیریت بحران کشور، جهاد کشاورزی، استانداری‌ها و فرمانداری‌ها نیز کاربرد مهم و موثری دارد.
وی با بیان اینکه این نقشه برای انتخاب مناطق و تمرکز مطالعات مربوط به زمین‌لغزش‌ها توسط دانشگاه‌ها و محققان مختلف علوم‌زمین جهت‌دهنده و کارساز است، تصریح کرد: این نقشه پهنه‌بندی دید کلی از مناطق با خطر بالای لغزش در کشور را به دست می‌دهد و در برنامه‌ریزی برای مطالعات بزرگ مقیاس‌تر و در پیش گرفتن تمهیدات لازم برای پیشگیری و تقلیل خطر در این پهنه‌های با خطر بالا از اهمیت برخوردار است.
شایان ذکر است؛ تهیه این نقشه با همکاری کارشناسان سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور از جمله آقایان دکتر امیر شمشکی، مهندس مازیار تمیزدوست و خانم‌ها مهندس هایده دانشمند و مهندس آیدا علی‌نیا در دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناسی، زیست‌محیطی و مهندسی و همچنین خانم دکتر آیدا محبی از مدیریت ژئواینفورماتیک محقق شده است.
