به گزارش پایگاه خبری «عصر معدن» به نقل از صدا و سیما، مهندس مهدی حمیدی سرپرست دفتر بهره برداری وزارت صمت امروز با رادیو گفتگو و با برنامه گفتگوی اقتصادی در خصوص موضوع مزایده معادن و چالش های آن گفتگو کرده است.

-موضوع مزایده معدن است و ایراداتی که وجود دارد ،سه هزار و خورده ای معدن داریم که بلا استفاده هستن و دوباره به مزایده می آیند یک محدودیتی وجود ندارد و یکسری افراد می آیند با یکسری ارتباطات معدن را درگیر می‌کنند و دوباره استفاده نمی شود و دوباره برای مزایده بعدی می‌رود و این چرخه ادامه دارد . می خواهم توضیحی در این مورد بدهید؟

در دولت سیزدهم و با تدبیر و برنامه ریزی که در وزارت صمت صورت گرفته، ابتدا بحث پایش و ساماندهی محدوده ها و معادن صورت گرفت. پایش محدوده ها و معادن از لحاظ نوع فعالیت و نوع مالکیت و اعتبار سنجی و میزان تولیدشان و همچنین استخراج و ماشین آلاتی که در معدن وجود دارد و مورد نیاز شان است و میزان مصرف سوخت و ادامه این مطالب همه را انجام شد و تعداد 12 هزار محدوده و معادن در لایه مزایده وزارت صمت را پایش و ساماندهی کردیم که در مزایده اخیر 5349 تارا گذاشتیم و روش کار به این صورت است که 5349 فقره در 6 بسته مختلف یا شش مورد مختلف در این سبد قرار می‌گیرد که شامل مجوز برداشت ، محدوده اکتشافی و پروانه اکتشاف، گواهی کشف و پروانه بهره برداری و معادن مسکوت می شود.

مدت زمانی که برای این مزایده در نظر گرفتیم از 16 مهر 1401 شروع شده یعنی تاریخ انتشار اولین استانهای ما شروع شده، اسناد مزایده شان را در تاریخ 26 مهر 1401 دریافت می‌کنند و فرصت دارند تا یازدهم آبان 1401 مدارک را در سامانه ستاد تدارکات الکترونیکی دولت تکمیل کنند و سه روز پس از پایان زمان ارسال مدارک، موضوع بازگشایی پاکات و شناسایی برنده مزایده ها صورت می گیرد. به ترتیب دسته دوم هم به همین صورت است یعنی تاریخ انتشار آن 30 مهر 1401 است که اسناد آن تا 10 آبان 1401 و پانزده روز 15 روز از آنها در نظر گرفته شده و این مزایده در عرض سه ماه صورت می گیرد مطلبی که از فرصت کافی و لازم را به تمام متقاضیان داده شده چون تمام مزایده استان ها در سامانه کاداستر با رنگ مشخصی، مشخص شده و علاقه‌مندان و سرمایه‌گذاران می‌توانند کد شناسایی را از سامانه کاداستر احصا کنند و به دبیرخانه اداره کل صمت استان مراجعه و پرونده را مطالعه کنند، غیر از این مطلب ما تمامی محدوده ها و معادن را در سایت وزارت صمت بارگذاری کردیم و مشخص کردیم مثلاً در دسته چهارم که از تاریخ 8 آذر 1401 بارگذاری اسنادش شروع می شود در استان هایی مانند فارس، سیستان و بلوچستان، مرکزی و سمنان ، کرمان و جنوب کرمان هستند از الان می دانند که در تاریخ 8 آذر چه محدوده و معادنی در مزایده گذاشته می‌شود و تا آن زمان فرصت دارند بررسی های مطالعاتی و میدانی را انجام دهند تاریخ پایان این مزایده که بازگشایی پاکات را هم در نظر گرفتیم 26 آذر 1401 است و این روند ادامه دارد و متوقف نمی شود و هیچ گونه محدوده و معادن را نمی خواهیم در لایه مزایده نگه داریم همه موارد را سعی می‌کنیم مزایده بعدی را هم بلافاصله پس از پایان این مزایده با یک ماه تنفس شروع کنیم دور دوم را آنهم حول و حوش سه تا چهار هزارتا بگذاریم و دور بعدی هم در ابتدای سال1402 بگذاریم و کل محدوده های مزایده ای را خدمت متقاضیان و سرمایه گذاران قرار دهیم پس سیاست وزارت صمت این است که هیچگونه محدوده و معادنی که در اختیارش است را نگه ندارد و همه را از طریق مزایده یعنی تنها واگذاری ما هم از طریق مزایده بوده است به تبع برای واگذاری این مزایده، متقاضیان چه اشخاص حقیقی و حقوقی نیازمند صلاحیت فنی و مالی هستند و صلاحیت فنی و مالی را یکی از موضوعات مهمی که معادن را درگیر خودش کرده و در لایه مزایده ای قرار گرفته اهلیت افراد است، اهلیت به این معنا نیست که خدای ناکرده افراد خارج از این موارد هستند به هر صورت کار در معدن و سرمایه گذاری در معدن ، سرمایه گذاری پر ریسک است از آن طرف ما معتقدیم سرمایه گذاری در معدن یکی از ماندگارترین سرمایه گذاری ها است ولی سرمایه‌گذاری ابتدایی ، سرمایه گذاری پرریسکی است به همین خاطر نیازمند کسانی است که اهلیت این موضوع را داشته باشند یکی از مواردی که ما احصا کردیم از بابت غیر فعال بودن و کارهای خیلی خوبی روی بحث غیر فعال شدن معادن احصا شده و دلایلش را با درصد هایش در گزارش مطالعاتی در حدود 2500 معدن بررسی شده، از جمله عدم سرمایه لازم جهت سرمایه گذاری در معدن ها ، تامین ماشین آلات یا معترض محلی ، عدم دسترسی به دانش فنی، نیروی انسانی و هفت مورد بود که احصا شد که مهمترین موضوعی که در این موارد بود بحث عدم تمکن مالی و پذیرش ریسک سرمایه گذاری در حوزه معدن و گزینه دوم بحث تامین ماشین آلات بود.

- بعضی از کارشناسان و متخصصان میگویند می آید یک تعداد یکبار ، دوبار ، سه بار شرکت می کنند و برنده می‌شوند به دلیل ارتباط نزدیکی دارند یا داشتند، حالا نمی گوییم در این دولت یا برنده می شود یا نمی شوند به قول شما به علت تمکن مالی است یا عدم داشتن توانمندی یا اهلیتی که شما تعریف کردید ندارند ولی باز شرکت می کنند آیا سقفی گذاشتید مثلا یک نفر یک یا دو بار شرکت کرد و نتوانسته نیاید یا سقفی ندارد و کسی که قبلا برنده شده نتوانسته دوباره می آید .؟

صلاحیت موضوعی که در سال‌های گذشته ورود به معدن داشت اشخاصی بودند که صلاحیت فنی و یا مالی داشتند، این را در سال1401 تغییر دادیم و مطابق قانون فنی و مالی کردیم یعنی ترکیب فصلی تبدیل شد به ترکیب عطفی، شرایط ورود سرمایه گذاران یعنی هم باید در بحث فنی امتیاز کافی را داشته باشند و هم در بحث شرایط مالی البته امتیازات به نحوی است که موضوع انحصار را ندارد . ما معتقدیم در حوزه معدن به هر صورت شخصی که می‌خواهد وارد شود کمترین چیزی که نیاز دارد یک دستگاه ماشین معدنی است و خود این دستگاه ماشین معدنی با قیمت روز باید چنین تمکن مالی داشته باشد که چنین ریسکی را انجام دهد . به هر صورت صلاحیت فنی و مالی با توجه به نرخ بانک مرکزی درطی سالهای گذشته که صادر شده و مبحث ترکیب عطفی اصلاح شد و الان اجرا و پیاده سازی شد و در سامانه کاداستر هرکس می‌خواهد در حوزه معدن سرمایه گذاری و فعالیت کند قطعاً باید از طریق این موضوع وارد شود. بحث تغییر صلاحیت فنی و مالی و اصلاح آن چند مزایا داشت یکی بحث خرید و فروش های غیر واقعی در حوزه معدن جلویش را می گیریم و آن تعرفه های غیر واقعی که در مزایده ها صورت می گرفت و خیلی مسائل خوبی در صلاحیت فنی و مالی دیده شده که خوشبختانه ورود سرمایه گذار واقعی در حوزه معدن را تسهیل و تسریع میکند.

- آقای حسین قلی کارشناس اقتصادی از شما سوال دارند.

حسین قلی : در سال‌های گذشته ضوابطی گذاشتند که ایران را آوردن به پهنه های مختلف تقسیم کردند. این که چگونه این پهنه ها داده شد و به چه کسانی داده شد بحث های زیادی است اما اینکه الان معادنی که شما میخواهید واگذار کنید آیا داخل آن پهنه‌های فعال است یا خیر؟

 همانطور که فرمودند در سال‌های گذشته قسمت هایی از سطح کشور در راستای اکتشافات تکمیلی و مشخص شدن نوع ماده معدنی به عنوان پهنه بیشترش هم در اختیار مجموعه تابع دولتی قرار گرفت که بتواند از طریق مزایده واگذار کنند. یکی از سیاست های معاونت معدنی ، بحث آزاد سازی پهنه ها است همان که شما هم می توانید رصد کنید از اردیبهشت 1401 بیشتر از نصف پهنه‌ها آزادسازی انجام شد . همین الان یک آبان هم سه تا از پهنه ها آزادسازی انجام می شود، در واقع سیاست معاونت معدنی و وزارت صمت این است که تعیین تکلیف پهنه ها به زودی تمام شود و پایان یابد و چیزی به عنوان پهنه در سال 1401 و شش ماه انتهای 1400 به هیچ شخصی واگذار نشده است پس سیاست خود وزارت صمت این است که تعیین تکلیف شود پهنه ها و کارهای آزادسازی از اردیبهشت 1401 شروع شده است یکسری محدوده های معدنی در پهنه ها داریم آنهایی که آزاد شده را همه را در مزایده گذاشته ایم این 5349 تا تکراری نیستند خیلی از اینها مورد های جدیدی هستند شاید در بعضی استان ها مثلاً خراسان جنوبی 80 درصد جدید است که همین در ردیف اول ما قرار دارد یعنی از تاریخ 26 مهر انجام می‌شود خیلی از استان ها جدید هستند یعنی قدیمی نیستند و ما سعی کردیم سرمایه گذارهای علاقه‌مند به حوزه معدن واقعی ورود پیدا کنند و قطعاً در سه مرحله آن 12 هزار تا را در لایه مزایده قرار خواهیم داد .

- آقای خالقی عضو هیات مدیره خانه صنعت و معدن سوال دارند.

 خالقی: روی بحث مصادیق صنایع فعالیت بیشتر در موردش بدانیم خیلی خوب است این که ترکیبی از تجربه و صلاحیت‌هایی که مد نظر است از نظر فنی و آنچه که توانمندی ها یا تمکن مالی سرمایه‌گذاری در حوزه معدن است بتواند باشد ترکیب خوبی است کسی که مثلا بیست‌سال در حوزه معدن کار کرده و حالا صاحب تمکن است ولی ممکن است مهندس معدن نباشد هر کسی در این فضا اظهارنظر می‌کند قاعدتاً مااین صلاحیت فنی را حتما این هم باز ترکیبی می تواند از تحصیلات و تجربه در این حوزه باشد که بتوانیم این را تشخیص دهیم من یک وقتی تشخیص صلاحیت افراد وقتی مطرح میشود و متر و متراژی برایش وجود نداشته باشد نگران می‌شوم می‌گویم ما بر چه مبنایی می گوییم این فرد صلاحیت دارد یا اهلیت دارد.این اهلیت سنجی موضوع مهمی است که باید کاری کنیم که اعمال سلیقه در آن به حداقل برسد و دیگر اینکه وقتی ما می خواهیم معادنی را که در ید افراد است از آنها خلعیت شود برگردد و مجددا این کار انجام شود به دلایلی که فرمودید اهم آن را استخراج کرد و صحت سنجی هم شده فرض کنید ماشین آلات معدنی کافی در کشور نبود که بشود افراد تهیه کنند و معدن را استخراج کنند شما مزایده بگذارید آیا تامین ماشین آلات معدنی مسئله اش در کشور حل شده است ؟ مجددا مزایده میگذارید و افراد معدن را می گیرند باز ماشین آلات ندارند آیا تامین مالی معدن شرایطش بهتر شده است؟ آن زیرساخت اینکه فعال مدنی کار معدنی کند اول باید این را حل کرد می‌گویند اول باید چاه را کند و بعد منار را دزدید، بحث بر سر این است وقتی تامین مالی برای بخش معدن مساعد نباشد و ماشین آلات نداشته باشد و بحث معارضین محلی به سادگی بتواند معدن را متوقف کند و غیره اگر آن موارد حل نشود مزایده برگزار کردن خیلی دردی دوا نخواهد کرد و مجددا طرح موضوع و بعد کش دادن یک مسکنی است بابت اینکه ما کسی را به کاری گمارده بودیم و سرمایه گذاری هم کرده بود و کار رو گرفتیم را دادیم دست کس دیگه او را هم انداختیم در مشکل معارض محلی معدنی اگر حل نشود و من نگران می‌شوم میگویم نکند یعنی منی که معدن دستم است بیایم معارض محلی تولید کنم خودم عمدا برای اینکه بتوانم زمان بخرم و برایش باید یک سری راهکار وجود داشته باشد بالاخره این بیت المال است و باید جوری مدیریت کنیم که درست انجام شود که بتواند هم کار کنه و چرخ اقتصاد را بچرخاند و حقوق دولتی ایفا شود و بتواند بخشی را در کشور برای اشتغال و کارآفرینی راه بیاندازند، منی که در معدن کار کردم و محیط زیست را تخریب کردند و بعد معدن کارش تمام شده و نیامدم معدن را درست ببندم آیا معدن جدید بهم می دهید؟ اینها را باید مشخص کنید آیا جز آن اهلیت ها این ها را دیدیم چون نمیدانم دارم می گویم ، چون به عنوان یک تشکل مورد مشورت قرار نگرفتم ما تشکل‌های حوزه که داریم کار می‌کنیم برای وقتی که این اتفاق دارد می افتد، اگر از قبل اطلاعات به ما بدهید دیگر محل ما مذاکره بنده و شما به عنوان همکاری که شما به عنوان متولی و ما به عنوان کارگر در این حوزه محل مذاکره دیگر برنمی آید در رسانه ما قبلا در جلسات صحبت کردیم و توافق انجام دادیم و کار را کارشناسی کردید یک بحثی هم داریم در این بخش در بحث دریافت حقوق دولتی همیشه این بحث وجود دارد، بعضی ها به هر دلیلی استنکاف نمی کند و یا نمی دهد یا به هر ترتیب درست استیفا نمی شود قاعدتاً کسی که دارد کارش را درست انجام میدهد به نسبت آن کسی که در همان حوزه آن ماده معدنی حقوق دولتی پرداخت نمی‌کند قاعدتا رقیبش جلوتر می‌افتد و بحث سر نظارت دولتی به صورت حقه است نه بیشتر و نه کمتر، طبق آنچه که در پروانه اش است و چطور باید این نظارت را درست انجام دهد که دولت حقوق دولتی اش را درست میشود دریافت کرد و این وسط یک سری افراد نیایند بر مبنای یک سری روابط آنچه که برداشت می کنند با آنچه که دارند پرداخت می کند همخوانی نداشته باشد و اینها یک سری مراقبت‌های نگران کننده است که ما بتوانیم خوب و بد و سره و ناصره را از هم جدا کنیم کسی که شرافتمندانه کارش را می کند و مالیات هم می دهد و کارش را انجام می دهد و بیمه می دهد و همه چیز سر جایش است، کسی که این کار انجام نمی دهد قطعاً یک تفاوتی باید بین انها وجود داشته باشد.

در تمام این حوزه‌ها بخش خصوصی همراهی کرده است. در شورای عالی معادن، نظام مهندسی معدن ،اتاق بازرگانی و خانه معدن حضور داشتند و در تمام تصمیمات ما حضور دارند و می‌دانند و دوستان هستند که بحث ابلاغ را به مجموعه های تابعه خودشان انجام می دهند. در بحث مزایده در جریان بودند و در بحث تامین ماشین آلات در جلسه ستاد تسهیل، خانه معدن رسما از وزارت صمت تشکر کرد . در قسمت صلاحیت فنی مالی ما در دو قسمت فنی و مالی است فنی هم تحصیلات و تجربه قرار دارد و مالی مجزا است روی بحث اهلیت، دستور خود مقام عالی وزارت است که بحث برخورد با افراد متخلف و جاعل یک بلک لیستی تهیه شد و شروع شده که کارها اقدام شود که دوباره آنها وارد چرخه معدن نشوند.در بحث نظام پرداخت‌ حقوق دولتی برای اولین بار در دولت سیزدهم پرداخت‌ حقوق دولتی به صورت الکترونیکی محاسبه و ابلاغ می‌شود و از طریق ستاد یعنی از مرکز کنترل می شود و مشخص میشود کدام معدن چه زمان پرداخت کرده است روی بحث های سود عدم پرداختشان ما با هیچکس تعارف نداریم و اولین بار است که انجام شده و هوشمند سازی به صورت کنترل از طریق ستاد انجام میشود تمام اطلاعات و آمار و اعتبار و پروانه چیزی که در ابتدای عرایض گفتم الان از طریق ستاد کنترل و پیگیری می‌شود در بحث تامین ماشین آلات ما بسیار تسهیل و تسریع کردیم روی بحث واردات ماشین آلات و تامین ماشین آلات از داخل اولا واردات ماشین آلات برای هر کس که چه فعال باشد و چه غیر فعال باشد و درخواست ماشین آلات داشته باشد و ساخت داخل نداشته باشد بدون تعارف مجوز واردات را صادر می‌کنیم. ما در بحث تولید کننده داخل ما از اعتبارات خودمان از طریق صندوق سرمایه گذاری بیمه تضمین می کنیم خرید در داخل را با تسهیلات خدمت معدن داران عزیز و بیش از 900 تا الان مجوز دادیم که بی سابقه بوده است. در بحث نوآوری در مزایده کار جدیدی کردیم 37 بسته سرمایه‌گذاری قرار دادیم .