محکومان فراموشکار تاریخ

عصر معدن- شهریار سلیمانى آزاد پژوهشگر لرزه زمین‌ساخت سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور در یادداشتی نوشت:

شنبه ۰۶ مهر ۱۳۹۸ - ۱۳:۱۹:۰۰

محکومان فراموشکار تاریخ

به گزارش پایگاه خبری «عصرمعدن» در این یادداشت آمده است: در گستره کم آب ایران زمین، مردمان از دیرباز و به ناچار برای دسترسی به آب مورد نیاز خود در کوهپایه‌ها مأوا گرفته‌اند و زیسته اند و در گذر زمان جوامع و ابنیه خود را توسعه داده‌اند. بیشتر این رشته کوه‌ها و کوهپایه‌ها به سبب جابجایى‌هاى سطحى گسل‌ها‌ به هنگام رخداد زمین لرزه‌ها شکل گرفته‌اند. از این رو، ما مردمان ایران زمین به مرور زمان با تمرکز اجباری هرچه بیشتر در نزدیکى این گسل‌های لرزه‌زا همواره جان و دارایى خود را آسیب‌پذیرتر کرده‌ایم. به بیان دیگر، توسعه پایدار که گام نخست آن در گرو توسعه ایمن است، رفته رفته در این سرزمین به آرزویى بس دشوار و دست نیافتنی بدل گشته است.

در چهل و یک سال پیش، طبس در گستره خاوری ایران تجربه‌گر یکى از بزرگترین و شدیدترین زمینلرزه‌هاى اثرگذار شد؛ اثرگذار از این منظر که افزون بر خسارات و تلفات فراوان، بعدها این زمینلرزه به همراه دیگر زمینلرزه‌های بزرگ ایران مسبب اصلی شکل‌گیرى آئین نامه‌اى فنى در جامعه مهندسى کشور شد تا بتوان با مقرون به صرفه‌ترین تمهیدات تخصصى به ایمن‌سازی صنعت ساخت و ساز در ایران پرداخت. از آن هنگام تاکنون (و به ویژه در طى یکى دو دهه اخیر) و با افزایش جمعیت، مهاجرت، گسترش ساختمان‌سازی و نوسازی و نیز به روزرسانی‌های چندین باره آیین‌نامه یادشده‌و... بهترین زمان بود تا دستورالعمل‌های ایمن‌سازى و مقاوم‌سازى این آئین‌نامه لازم‌الاجرا در کشور  به بهترین شکل مورد استفاده قرار گیرد. ولى به شهادت جامعه فنی-مهندسى کشور و به سبب بی‌توجهی‌های فنی فراوان، سرمایه‌گذارى برخی سیاسیون در صنعت پر سود ساختمان و دور زدن قوانین فنى‌و... عملاً در بیشتر موارد این موقعیت به یک فرصت‌سوزی ختم شد و به اجرا در آمدن حتی طراحى‌هاى خوب، ایمن و مقرون به صرفه انگشت‌شمار نیز  با ضعف عملکرد بخش نظارتى، به کمترین سطح کیفى رسید.

مگر نه اینکه آگاهى تعهدآور است!؟ ما مردم هرچه بهتر و بیشتر بدانیم، آگاه‌تریم و از این رو نسبت به مطالبات به حق خود و جامعه خود متعهدتر. اگر در یک سامانه اجتماعی هر یک از اجزا در موقعیت درست خود عمل نمایند مشکلى نیست. مشکل آنجاست که در بیشتر موارد، اجزا در موقعیت مناسب قرار ندارند و لذا در واقعیت نمی‌توان عملکردی ثمربخش را از این به‌ظاهر سامانه انتظار داشت. مردم با صرف هزینه‌هاى بسیار هنگفت، پول خانه‌دار شدن خود را به متولیانی مى‌پردازند که با سهل‌انگارى‌هاى فنى عامدانه و غیرعامدانه آنرا در میان مدت و حتی کوتاه مدت به باد خواهند داد. در طى گذر یک صد و نوزده سال گذشته هنوز هیچ یک ازشهرهاى بزرگ ایران زمینلرزه‌اى به واقع بزرگ را تجربه نکرده‌اند و این در حالى است که پیشینه و شواهد تاریخى گواه ویرانى‌ها، تلفات و خسارات گسترده آنها با زمینلرزه‌هایى است که پس از رخداد آنها گاه حتى تا مدت ها مردمان بسیارى در آن زیستگاه یافت نمى‌شدند. شهرهایی همچون تبریز و تهران (رى) نمونه‌هاى بارز این موضوع هستند که در حال حاضر با مساحت و جمعیتى بسیار فراتر نسبت به گذشته خود و با ترکیبى از ساخت وسازهایى ناایمن و ایمن در حریم گسل‌هاى جنبا و لرزه‌زا در مقابل رخداد حتى یک زمینلرزه با بزرگای متوسط نیز بسیار آسیب‌پذیرتر شده و شرایط بسیار نگران‌کننده‌اى را پیش‌روى متولیان دلسوز قرار می‌دهند. در حال حاضر، تلاش چندین ساله متخصصان انگشت‌شمار لرزه‌ زمین‌ساخت کشور در سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور نیز در چاره اندیشى فنى و صحیح براى این موضوع با بی‌توجهی و سهل‌انگاری‌های فنى زمین‌خواران، بساز و بفروش‌هاى غیرمتخصص و سیاسى و مسئولان غیرمتخصص در وزارتخانه‌های نامرتبط همچنان ابتر باقی مانده است. در چنین شرایطی و با وجود متخصصان، اطلاعات فنی کافی و قوانین لازم‌الاجرا، عملکرد درست بخش نظارتی در این سامانه فنی بسیار مهم می‌نماید.

به سبب مدت زمان طولانى مورد نیاز برای تامین انرژى لازم به منظور رخداد یک زمینلرزه بزرگ در پوسته زمین، دوره بازگشت زمینلرزه‌ها طولانى است و از این رو، غفلت از رخداد زمینلرزه‌ها و فراموشى براى مردم امرى است بسیار محتمل. این وظیفه متخصصان متعهد و مسئولان دلسوز است که با توجه کامل به این امر از فرصت‌سوزى برای ایمن‌سازى محیط زندگى اجتناب کرده و قدمی به واقع کارساز براى توسعه پایدار کشور بردارند. و متأسفانه این همان چیزی است که تا به امروز بیشتر به یک رویا شباهت داشته و بس. آنها که گذشته را به یاد نمى‌آورند تا از آن عبرت بگیرند، محکوم‌اند که آن را تکرار کنند. اگر از آنچه که قبلا و بارها به سبب کوتاهی کردن پیشینیان ما در انجام ساخت و سازهای مقاوم و ایمن در پهنه‌های لرزه‌خیز و خطرناک که باعث آسیب‌رسانی به آنها شده غافل شویم، به ناچار آن را تکرار خواهیم کرد و آنهم درشرایطی بسیار آسیب پذیرتر و از این رو شدیدتر.

 

برچسب ها

زمین شناسیتاریخ کهنزمین لرزه
مطالب مرتبط بیشتر
طرح تحول زمین‌شناسی در راستای برنامه آمایش است توسعه همکاری‌ در بخش علوم‌زمین بین سازمان‌های زمین‌شناسی ایران و دانمارک بومی‌سازی و اجرای ژئوفیزیک هوایی توسط سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی ایجاد اشتغال معادن کوچک مقیاس ۱۰ برابر معادن بزرگ استفاده از جدیدترین فناوری تولید نقشه زمین‌شناسی عمق اکتشافات معدنی ایران یک متر و میانگین جهانی ۷۲ متر آزادسازی ۲۰ هزار کیلومتر مربع محدوده معدنی ایران چهل و ششمین تولیدکننده طلا در جهان امضای تفاهم‌نامه همکاری میان سازمان زمین شناسی و استانداری کرمان برای توسعه مناسبات اکتشافی و زمین‌شناسی امضا و تبادل تفاهمنامه سه جانبه بین ایمیدرو، معاونت معدنی و زمین شناسی آغاز پروژه ۹ برگ نقشه زمین شناسی به مقیاس یکصدهزارم در منطقه کویر لوت برای اولین بار تاکید بر توسعه مناسبات زمین‌شناسی سازمان زمین‌شناسی مرجع تولید اطلاعات زمین‌شناسی در خاورمیانه است توسعه و بومی‌سازی روش تعیین همزمان اندازه، غلظت، تعداد، توزیع اندازه ذرات و غلظت محلول عناصر رونمایی از نخستین مجله علمى و بین المللى هشدار زمین در ورامین مراکز علمی به کشف معادن در کشور کمک کنند یونسکو و توسعه پایدار! استان فارس جزو چهار استان زلزله‌خیز کشور است کویر مرنجاب ظرفیت تبدیل شدن به ژئوپارک را دارد گزارش مقدماتی رخداد زمین لرزه ۱۷ آبان ماه ۱۳۹۸ ترک – آذربایجان شرقی طرح دقیق‌سازی و تعیین حریم گسل‌های کلان شهرهای کشور حیات مجدد در نواحی کم‌درآمد با توسعه گردشگری پایدار از طریق ژئوپارک‌ها امکان دسترسی محققان به داده‌های زمین‌شناسی فراهم شد استقبال سازمان زمین‌شناسی از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در اکتشاف معادن سهم ۲۰ درصدی بخش معدن در صادرات غیرنفتی امضای تفاهم‌نامه همکاری سازمان زمین‌شناسی با سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان البرز حمایت سازمان زمین شناسی از پروژه زمین شناسی کشاورزی شناسایی کانی‌های پلاسری محدوده کیاشهر-چمخاله سواحل دریای کاسپین با تعیین ویژگی‌های زمین شناسی، کشور را ایمن کنیم آسیب‌های جبران ناپذیر حاصل دستکاری حساب نشده در طبیعت است سازمان زمین شناسی قدرتمند و توانا برای سرزمین ایران ضروری است امضای توافق‌نامه همکاری؛ ایران و بلاروس در جستجوی گسترش مناسبات زمین‌شناسی درآمدهای خدمات زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی در سال ۹۸ اختصاصی تلقی می‌شود تدوین طرح جامع ۱۰ ساله مطالعات زمین‌شناسی دریایی آغاز مطالعات جامع درباره اقلیم و تحولات رسوبی زاگرس برای نخستین بار در کشور از «کیانیت» چه می‌دانید؟ تدوین دانشنامه زمین شناسی ایران به کجا رسید؟ ترسیم موقعیت گسل‌های فعال شهر تبریز شناسایی گسل‌های منطقه اشتهارد- ماهدشت آغاز شد ساخت و ساز در حریم گسل‌ها قانومند می‌شود رونمایی از نقشه مقدماتی گسل‌های کرج نمونه‌برداری کانون‌های تولید گردوغبار در استان فارس به پایان رسید از صحرای بزرگ نمکی ایران چه می دانید؟ لزوم اجرا و پیاده‌سازی پایگاه آنلاین و جامع"زمین‌شناسی نظامی" وقوع طوفان نوح در خلیج فارس توسعه پایدار کشور با تامین زیرساخت‌ها همدان مجموعه ای از پدیده های ارزشمند زمین شناختی نقاشی هایی که در دل آتشفشان نقش بستند طلا داغِ داغ است زمین شناسی ایران؛ تهی از الماس است آغاز پروژه معدنی درکمربند آبی کبالت-نقره ترک‌ها در جست‌وجوی طلای ازبکستان باداب سورت؛ نمونه ای از اعجاز زمین‌شناسی ایران آمادگی سازمان زمین‌شناسی برای شناسایی پتانسیل‌های ژئوپارکی ایران بازار داغ سنگ های قیمتی فعالیت گسل‌ های کلانشهرها در حال بررسی است ریزش کوه نمک جاشک در اثر زلزله فعالیت های زمین شناسی گیلان در کاهش مخاطرات ضروری است درآمدهای سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی اختصاصی شده است تخصیص ردیف درآمد اختصاصی سازمان زمین‌شناسی بعد از ۵۸ سال
برگشت به بالا