عصر معدن- حدود ۳ درصد از کنسانتره مس تولید شده در دنیا به چین صادر میشود. در سال ۲۰۲۱، بیش از ۲۳ میلیون تن سنگ معدنی و کنسانتره مس به این کشور وارد شده که شیلی و پرو مهمترین تامین‌کننده‌های سنگ معدن و کنسانتره مس آن بودند. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد تقاضا برای مس در چین همواره رو به افزایش است و تا سال ۲۰۵۰ به بیشترین حد خود می‌رسد.
به گزارش پایگاه خبری «عصر معدن» به نقل از انجمن مس ایران، با توجه به سیاست‌های جدید چین برای کاهش آلودگی آب و هوا از سال 2018، واردات قراضه کثیف به این کشور کاهش پیدا کرده و بازیافت مس موجود در بازار در اولویت قرار داده شده است. با این حال حتی اگر چینی‌ها بتوانند با بهبود تکنولوژی‌های مربوطه به نرخ بازدهی 90 درصد در بازیافت دست پیدا کنند، باز هم نیاز به استخراج و واردات مس اولیه به این کشور وجود خواهد داشت.
سنگ معدن مس به صورت اکسید و سولفید مس یافت و سپس طی مراحل مختلف به کنسانتره مس که در واقع ماده اولیه در کارخانه‌های تولید مس است، تبدیل میشود. با وجود اینکه فراوانی سولفید مس بیشتر از اکسید مس بوده، میزان مس خالص حاصل از آن کمتر است. در اولین مرحله تولید کنسانتره، سنگ آهن مس در چند مرحله با استفاده از ماشین سنگ‌زنی به ذرات کوچک‌تر تبدیل میشود تا این ذرات به پودر با اندازه کمتر از μm100 تبدیل شوند که کمتر از یک درصد مس دارند. در این مرحله پودر، وارد مرحله فلوتاسیون میشود که آب و موادشیمیایی مخلوط شده و این محصولات را وارد سلول‌های تغلیظ می‌کنند و با دمش هوا به درون سلول‌ها، کف ایجاد شده به همراه خود ترکیبات مس را به سطح سلول می‌آورد و در نهایت کنسانتره مس با عیار بیش از 20 درصد تولید میشود.
شیلی در جایگاه نخست صادرات در سال 2021
بر اساس نمودار یک، مشاهده میشود که از مهمترین کشورهای صادرکننده کنسانتره مس در 10 سال اخیر می‌توان به شیلی، پرو و اندونزی اشاره کرد که حدود 56 درصد از صادرات در کل دنیا را در سال 2021 تشکیل داده‌اند. بیش از 30 سال است که شیلی بزرگترین کشور صادرکننده مس در جهان بوده است و این فلز حدود 50 درصد از کل صادرات این کشور را تشکیل می‌دهد. چین، ژاپن و کره جنوبی از مهمترین مقاصد صادراتی شیلی هستند و به دلیل وجود معادن مختلف در این کشور مانند تمامی کشورهای در حال توسعه، استخراج و صادرات به کشورهای توسعه یافته باعث شده است تا شیلی به یکی از اقتصادهای برتر در آمریکای لاتین تبدیل شود.
چین، مهمترین مقصد صادراتی کنسانتره مس
چین، مهمترین مقصد صادراتی کنسانتره مس
از مهمترین کشورهای واردکننده کنسانتره مس، می‌توان به چین، ژاپن و کره اشاره کرد. روند کلی نمودار دو نشان می‌دهد که به طور کلی از سال‌های 2012 تا 2021، میزان تقاضای مس در جهان رو به افزایش است. همچنین در پژوهشی در موسسه علوم محیطی «CMl» مشخص شد که تقاضا برای مس از سال 2005 تا 2050 سه برابر میشود و به دلیل مشکلات زیست‌محیطی ممکن است تامین این حجم از تقاضا برای مس با مشکل همراه شود که بهترین رویکرد برای مقابله با این مشکل، مصرف بهینه و در صورت امکان استفاده از مس در یک حلقه بسته تولید بوده است و تا جای ممکن باید با بازیافت قراضه‌های حاوی مس به توان میزان تقاضا را کنترل کرد.
در این پژوهش همچنین مشخص شد که تقاضای مس در چین از سال 2014 به میزان زیادی در حال افزایش است. آنالیز جریان دینامیکی مس در چین نشان می‌دهد که میزان تقاضا از سال 2004 تا 2015 از چهار میلیون تن، به بیش از هشت میلیون تن رسیده که نزدیک به 45 درصد تقاضای جهانی بوده است. طبق گزارش‌های تهیه شده توسط «USGC»، مس و آلیاژهای آن به ترتیب بیشترین مصرف را در صنعت ساختمانی (46 درصد)، کاربردهای الکتریکی و محصولات الکترونیکی (21 درصد)، تجهیزات حمل‌ونقل (16 درصد)، محصولات عمومی و مصرفی (10درصد) و ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی (7درصد) دارند. قبل از سال 1980 چین در توسعه صنعتی و کشاورزی تمرکز داشته است و با افزایش شهرنشینی و پیشرفت در صنعت الکترونیک در سال 2004، زیرساخت‌ها و ساختمان‌سازی به مهمترین دلیل افزایش تقاضا برای مصرف مس در چین تبدیل شد. همچنین با توجه به اینکه چین پرجمعیت‌ترین کشور جهان بوده است، افزایش شهرنشینی در آن باعث حجم بالای ساخت‌وساز میشود و علاوه‌براین، بزرگترین کشور تولیدکننده تجهیزات الکترونیکی است. بر همین اساس می‌توان درصد بالای واردات مس به این کشور را توجیه کرد.
چین، مهمترین مقصد صادراتی کنسانتره مس
تاثیر سیاست‌های دولت چین در میزان واردات مس در آینده
گفته شد که در سال‌های اخیر، چین بزرگترین واردکننده مس است اما سیاست‌های جدید دولت چین مبتنی بر تاکید بر بازیافت به دلیل مسائل زیست‌محیطی مانند کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، کاهش مصرف انرژی و آب، ملزم به توسعه تکنولوژی‌های لازم برای حل مشکلات فعلی موجود در صنعت بازیافت است؛ به گونه‌ای که برای حجم بالای قراضه‌های در حال تولید مناسب بوده و این رویکرد می‌تواند روی کاهش واردات از دیگر کشورها موثر باشد.
برای پیش‌بینی تقاضا برای یک فلز در آینده، باید بازار مس موجود در کالاهای در حال استفاده و میزان جریان فلز مذکور در نظر گرفته شود که دو روش بالا به پایین و پایین به بالا وجود دارد. در روش اول، بازار مس موجود در کالاهای در حال استفاده بررسی نمی‌شود و در صورت بررسی هم به عنوان مجموع اختلاف بین جریان‌های ورودی و خروجی‌های انباشته شده در نظر گرفته میشود. در روش دوم، جریان ماده مس و بازار مس موجود در کالاهای در حال استفاده به طور مستقیم با شناسایی تمامی محصولاتی که در محدوده‌ی یک سیستم مشخص و در یک بازه زمانی مشخص شامل این نوع ماده هستند، به دست می‌آید. در حقیقت براساس مصرف‌های قبلی می‌توان میزان تولید قراضه را محاسبه کرد.
در پژوهش انجام شده در دانشگاه چنگدو گزارش شد که از سال 2014 تا 2022، میزان تبدیل مس موجود در بازار به قراضه مس (در اثر پایان طول عمر کالاها)، نسبت به سال‌های قبل از سال 2013، 1.2 برابر شده است و همچنین پیش‌بینی شده که در دو یا سه دهه آینده، تولید قراضه به صورت انفجاری زیاد خواهد شد که ضرورت به تاکید بر بازیافت را توجیه می‌کند و علاوه‌براین، بخشی از سیاست‌های جدید باید بر مبنای صادرات قراضه‌های با عیار پایین و کثیف به سایر کشورها باشد.
با استفاده از روش پایین به بالا و با به کارگیری مفروضات مبتنی بر سیاست‌های دولت، پیش‌بینی شد که میزان تقاضا برای مس در چین تا سال 2050 به طور مداوم افزایش می‌یابد و به دلیل پیشرفت تکنولوژی، نحوه سیاست‌گذاری‌ها و درخواست زیاد برای مس، نرخ بازدهی بازیافت «RER» در آینده افزایش می‌یابد. همچنین پیش‌بینی شد که با وجود افزایش مس موجود در حال استفاده و رسیدن به حداکثر مقدار خود تا سال 2060، حتی اگر نرخ بازیافت به 90 درصد برسد، مس ثانویه نمی‌تواند پاسخگوی کامل تقاضا باشد و در یک بازه کوتاه مدت امکان اینکه صنعت مس چین به یک اقتصاد بسته (مستقل از تامین‌کنندگان خارجی) که دولت چین آن را به عنوان یک استراتژی برای مقابله با آلودگی هوا و کاهش سمی شدن آب و خاک در عین حفظ پیشرفت اقتصادی درنظر گرفته است، وجود ندارد. بنابر مواردی که گفته شد، با توجه به افزایش مدام تقاضا، چین در سال‌های پیش رو همچنان به استخراج و واردات مقدار زیادی از مس نیاز خواهد داشت اما می‌توان کاهش واردات به چین را به خصوص برای بلندمدت پیش‌بینی کرد.
