عصر معدن- معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت روز یکشنبه در جلسه ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران در استانداری اصفهان گفت: فرونشست زمین، زلزله خاموش است که اثرات مخربی بر ساختمان‌ها، راه‌ها و زیرساخت‌ها دارد و می‌تواند موجب افزایش عملکرد تخریبی یک زلزله کوچک در حد زمین لرزه‌ای بزرگ باشد.
به گزارش پایگاه خبری «عصرمعدن» به گفته علیرضا شهیدی اگر پدیده فرونشست زمین در استان اصفهان به صورت جدی بررسی و از آن پیشگیری نشود در آینده نه چندان دور تمام استان را فرا می‌گیرد.
وی با اشاره به اینکه یکی از دلایل فرونشست زمین بهره‌برداری بیش از حد از سفره‌های آب زیرزمینی است ادامه داد: 80 تا 90 درصد آب مصرفی کشور مربوط به بخش کشاورزی است که باید برای کاهش مصرف آب در این بخش اقدامات لازم مانند اصلاح الگوی کشت صورت پذیرد.
رییس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، با بیان اینکه 6 درصد آب مصرفی کشور در بخش صنعت و چهار درصد آن در بخش شرب خانگی صرف می‌شود، تصریح کرد: با تمام اقدامات صورت گرفته برای اصلاح الگوی مصرف توسط مردم ولی به دلیل سهم کم بخش شرب، این راهکارها برای کاهش مصرف ذخایر آب زیرزمینی چندان موثر نیست.
شهیدی تاکیدکرد: باید روی یک سری مسائل به صورت اضطراری سرمایه‌گذاری شود تا بتوان در آینده تغییری در بحث بحران آب داشته‌باشیم در غیر این صورت تا 15 سال آینده درغرب استان نیز پدیده فرونشست را خواهیم داشت.
به گفته رییس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور پایش ملی در زمینه پدیده فرونشست زمین در 300 دشت کشور که با پدیده فرونشست درگیرند درحال انجام است و این پایش در استان اصفهان نیز انجام می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور تمام توان خود را در جهت رفع نیازهای زمین‌شناسی و مطالعاتی استان اصفهان به کار خواهد برد ولی در برخی موارد استان نیز باید به این سازمان کمک کند.
دیر به سراغ یافتن راهکار برای پدیده فرونشست رفته‌ایم
در ادامه مدیرکل دفتر مخاطرات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور گفت: متاسفانه دیر به سراغ یافتن راهکار برای پدیده فرونشست رفته‌ایم و باید این پدیده توسط سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور و وزارت نیرو دیده، بررسی و مطرح شود تا همه به فکر راه حل باشند.
رضا شهبازی با اشاره به اجرای طرح ملی گرد و غبار در استان‌های کشور افزود: نقشه پهنه‌بندی مناطق مستعد تولید گردوغبار در کشور تهیه شده‌است و یک لایه نمونه‌برداری فیزیکوشیمیایی روی آنها انجام شده و در اختیار استان‌ها قرار خواهد گرفت.
وی با اشاره به اینکه شاخص‌های ذرات گردوغبار در اصفهان، نمونه‌برداری‌های سطحی و اتمسفری آن بررسی شده است تصریح کرد: شاخص ذرات گردوغبار در اصفهان کانی‌های رسی هستند که روی آن کانی‌های سنگین به عنوان کاتیون‌ها چسبیده‌اند و برای ریه مضر است.
مدیرکل دفتر مخاطرات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با باین اینکه شاهین‌شهر، سگزی، اراضی کشاورزی سمت گاوخونی، کاشان و نایین پهنه‌های مستعد گردوغبار در استان اصفهان هستند، تصریح کرد: متاسفانه وضعیت استان اصفهان در زمینه گرد و غبار خوب نیست و بالغ بر 20 درصد مساحت کانون‌های گردوغبار در استان اصفهان قرارگرفته است.
شهبازی پهنه‌بندی گردوغبار در تمامی استان‌ها را کاری سنگین و زمان‌بر دانست و تاکید کرد: با داشتن زمان و هزینه محدود باید این پهنه‌های گردوغبار در استان اصفهان اولویت‌بندی شود تا بتوان به نتیجه مورد نظر دست یافت.
سازمان زمین‌شناسی نسبت به فرونشست زمین در اصفهان توجه خاص کند
همچنین استاندار اصفهان گفت: سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با اختصاص اعتبار ویژه برای مطالعه، اجرایی‌شدن طرح‌های تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی و طرح‌های پایش فرونشست و گرد و غبار در این استان توجه خاص داشته باشد.
عباس رضایی در ادامه جلسه ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران در استانداری اصفهان افزود: آب منطقه‌ای اصفهان نسبت به اجرای طرح تعادل‌بخشی همچنان همت ویژه دارد و با توجه به نصب کنتورهای هوشمند بر چاه‌ها در بالادست و پایین دست رود می‌تواند کمک شایانی باشد ولی هزینه این کنتورها بالاست و برخی از کشاورزان توان مالی ندارند.
وی با بیان اینکه دولت و مجلس باید در زمینه کاهش قیمت کنتورهای هوشمند کمک کند اظهارداشت: انسداد چاه‌های غیرمجاز باید با قدرت و شدت ادامه یابد البته دستگاه قضایی در این زمینه همکاری‌های لازم را دارد.
استاندار اصفهان ادامه داد: اصلاح الگوی کشت باید فرهنگسازی و آموزش داده شود و رعایت اقتصاد کشاورزی در دستور کار جهاد کشاورزی استان قرار بگیرد.
وی شهرداری‌ها، سازمان نظام مهندسی، راه و شهرسازی و فرودگاه را به رعایت اصول ایمن‌سازی راه‌ها، ساختمان‌ها و مزارع در مقابل اثرات فرونشست فراخواند و تصریح کرد: فرمانداران از طریق دستگاه‌های اجرایی تابعه خود نسبت به پایش و اجرایی کردن طرح‌های مصرف بهینه آب اقدام جدی صورت دهند.
رضایی تاکیدکرد: بحث انتقال آب برای جلوگیری از اثرات ناشی از فرونشست زمین و گردوغبار را به عنوان راهکاری اصلی و اساسی در هیچ زمان نباید از یاد برد و همواره باید پیگیر آن بود.
وی با بیان اینکه ناوگان حمل و نقل عمومی و فرهنگ استنفاده از دوچرخه باید تقویت شود تا از این طریق میزان آلودگی هوا کاهش یابد، تاکید کرد: منابع طبیعی در راستای بیابان‌زدایی و مالچ‌پاشی اقدامات لازم را انجام دهد و سازمان صمت اقدامات لازم برای کاهش انتشار آلاینده‌های ناشی از صنایع و کوره‌ها را در دستور کار قرار دهد.
فرونشست زمین بر اثر افت شدید آب‌های زیرزمینی در استان اصفهان
همچنین مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان اصفهان در این جلسه گفت: افت شدید آب‌های زیرزمینی در استان اصفهان موجب فرونشست زمین در مناطق مختلف این استان شده است.
مسعود میرمحمد صادقی افزود: در این زمینه 35 محدوده مطالعاتی در استان وجود دارد که از این تعداد هشت محدوده آزاد در نواحی کویری قرار دارد و 27 محدوده نیز ممنوعه است.
وی 17 محدوده را ممنوعه و 10 محدوده را ممنوعه بحرانی خواند و اظهارداشت: دهق- علویجه، کوهپایه- سگزی، میمه، نجف‌آباد، اصفهان- برخوار، مورچه خورت و دشت مهیار شهرضا به شدت افت سطح آب زیرزمینی دارند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان بیان کرد: در دشت مهیار شمالی طی 35 سال گذشته 46.69 متر و در دامنه 40 متر افت سطح آب زیرزمینی داشته‌اند.
وی با بیان اینکه فرونشست زمین به طور عمده در ناحیه مرکزی استان به ویژه در رهنان، خمینی‌شهر و برخوار وجود دارد تصریح کرد: راران در منطقه خوراسگان اصفهان سالانه تا 14 سانتیمتر فرونشست زمین دارد و این پدیده در فرودگاه شهید بهشتی دیده می‌شود.
میرمحمد صادقی بیان کرد: در دشت دامنه استفاده از آب‌های زیرزمینی به شدت افزایش یافته و منازل و ساختمان‌ها دچار مشکل شده و مردم به دنبال جابجایی محل زندگی خود هستند.
وی اجرای طرح تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی را یکی از راهکارهای ارائه شده توسط وزارت نیرو دانست که باید در 15 منطقه اجرایی شود و از ابتدای سال جاری 88 حلقه چاه در شهرستان اصفهان بسته شده‌است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اصفهان گفت: 42 هزار و 309 حلقه چاه مجاز و 17 هزار و 612 حلقه چاه غیرمجاز در استان وجود دارد که 9 هزار و 823 حلقه چاه غیرمجاز اکنون فعال هستند و مابقی فعالیت ندارند.
میرمحمد صادقی اضافه کرد: در چندسال اخیر پنج هزار حلقه چاه مسدود و سه هزار 900 کنتور هوشمند و 933 کنتور الکترومغناطیس روی چاه‌ها نصب شده‌است.
برگزاری جلسه شورای معادن در استانداری اصفهان
در ادامه این نشست جلسه شورای معادن اصفهان در استانداری برگزار شد که حاضران به بررسی مسائل پیرامون موضوعات علوم‌زمین در استان اصفهان پرداختند.
در همین زمین رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با بیان اینکه کارست پدیده‌ای است که در سنگ‌های آهکی اتفاق می‌افتد و حفره‌ای در آنها ایجاد می‌کند که آب در آنها جمع می‌شود، گفت: نقشه دستیابی به منابع آب کارست در اصفهان با هدف رفع کمبود آن در این استان توسط این سازمان تهیه شده است.
علیرضا شهیدی دستیابی به منابع آب «کارست» توسط این سازمان از مدتها پیش آغاز شد و در این خصوص مطالعات و اقداماتی در استان خراسان جنوبی و کرمانشاه انجام شده است .
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به تهیه اطلس نقشه‌های ملی موضوعی مخاطرات زمین‌شناسی شامل نقشه‌های فرونشست، گرد و غبار، زمین لغزش، سیل، لرزه زمین‌ساخت و کارست توسط کارشناسان این سازمان گفت: برش استانی این اطلس برای اصفهان تهیه و در اختیار آنها قرار داده شد.
وی یادآور شد: بر اساس مطالعات صورت گرفته، کشور بر روی کمربند مخاطرات جهانی قرار دارد، به گونه‌ای که از 43 مخاطره جهانی 34 مخاطره طبیعی در ایران رخ می‌دهد و این مخاطرات کشور را درگیر کرده است.
انجام عملیات ژئوفیزیک هوایی برای اکتشاف ذخایر پنهان در عمق در اصفهان
شهیدی از برنامه‌های در دست اقدام سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور را اکتشاف ذخایر پنهان در عمق زمین برشمرد و بیان کرد: ما تاکنون به دنبال اکتشاف مواد در سطح زمین بودیم.
وی تصریح کرد: با توجه به ظرفیت‌های مناسب موادمعدنی، عملیات ژئوفیزیک هوایی برای اکتشاف ذخایر پنهان در عمق به عنوان یک لایه خدماتی ارزان و سریع در دست اجراست.
جلوگیری از خام‌فروشی سنگ‌آهن و گندله به عنوان نیاز ضروری کارخانه‌های ذوب‌آهن و فولاد
در ادامه استاندار اصفهان در این جلسه از رییس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور رسیدگی به مشکلات استان به ویژه در زمینه جلوگیری از خام‌فروشی سنگ‌آهن و گندله به عنوان نیاز ضروری کارخانه‌های ذوب‌آهن و فولاد را خواستار شد.
عباس رضایی ضمن در خواست از سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور جهت مطالعه آب‌های ژرف و فسیلی در استان، گفت: همچنین با توجه به میزان بار آلودگی هوای استان باید نسبت به فروش و توزیع سنگ از معادن به کارخانه‌های که در محدوده کلانشهر اصفهان قرار دارند خودداری شود.
وی مشکل نخاله‌ها یا باطله‌های معادن را از دیگر مشکلات استان ذکر کرد و چاره‌اندیشی برای رسیدگی به این موضوع را خواستار شد.
